цячэ́нне ср.
1. (действие) тече́ние; ток м.; см. цячы́ 1;
2. (движение потока воды) тече́ние;
уні́з па ~нні ракі́ — вниз по тече́нию реки́;
цёплае ц. — тёплое тече́ние;
◊ плы́сці (плыць) па ~нні — плыть по тече́нию;
плы́сці (плыць) су́праць ~ння — плыть про́тив тече́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шэ́рсць ж., в разн. знач. шерсть;
гла́дкая ш. — гла́дкая шерсть;
апрацо́ўка шэ́рсці — обрабо́тка ше́рсти;
вяза́ць з шэ́рсці — вяза́ть из ше́рсти;
суке́нка з шэ́рсці — пла́тье из ше́рсти;
◊ гла́дзіць супро́ць шэ́рсці — гла́дить про́тив ше́рсти;
па шэ́рсці — по ше́рсти;
усе́ чэ́рці адно́й шэ́рсці — погов. все одина́ковые
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падбі́ць сов.
1. подби́ть, подколоти́ть;
п. до́шку — подби́ть до́ску;
2. (подшить) подмета́ть, подби́ть;
п. шо́ўкам — подби́ть шёлком;
3. вбить глу́бже;
4. (причинить увечье, ранить) подби́ть;
5. (подушку) взбить;
6. разг. подби́ть, подстрекну́ть; (против кого-л.) настро́ить, подзадо́рить, подна́чить;
◊ п. ба́бкі (канцы́) — подвести́ ито́г (черту́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напро́ці
1. предлог с род. (в пространственном знач.) напро́тив, про́тив;
2. предлог с род. (во временном знач.) переводится описательными конструкциями: ісці́ н. но́чы идти́ на́ ночь гля́дя;
ён стаі́ць н. ве́ку — у него́ вся жизнь впереди́;
3. нареч. напро́тив;
н. сядзе́ў малады́ чалаве́к — напро́тив сиде́л молодо́й челове́к;
4. нареч. напереко́р, напро́тив;
сказа́ць н. — сказа́ть напереко́р (напро́тив)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́трымаць сов.
1. в разн. знач. вы́держать;
ру́кі не ~маюць — ру́ки не вы́держат;
в. экза́мен — вы́держать экза́мен;
яго́ трэ́ба в. до́ма — его́ ну́жно вы́держать до́ма;
в. віно́ — вы́держать вино́;
2. (не поддаться) устоя́ть, вы́держать, вы́нести;
в. бу́ру — вы́держать (вы́нести) бу́рю (устоя́ть про́тив бу́ри);
3. (проявить выдержку) вы́держать, вы́терпеть, стерпе́ть, утерпе́ть;
◊ в. хара́ктар — вы́держать хара́ктер;
папе́ра ўсё ~мае — посл. бума́га всё сте́рпит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАЕ́ННЫЯ ЗЛАЧЫ́НЦЫ,
у міжнародным праве асобы, вінаватыя ў злачынствах супраць міру і чалавецтва, у парушэнні нормаў права ва ўзбр. канфліктах (раней наз. законы і звычаі вайны). Прынцыпы адказнасці ваенных злачынцаў былі ўстаноўлены ў 1945 статутамі Міжнародных ваенных трыбуналаў (гл. Нюрнбергскі працэс, Такійскі працэс), створаных для суда над ням. і яп. ваеннымі злачынцамі 2-й сусв. вайны. Злачынствамі супраць міру з’яўляюцца планаванне, падрыхтоўка, развязванне і вядзенне захопніцкай вайны і інш., супраць чалавецтва — забойствы, вынішчэнне, зняволенне, ссылка, ганенні па паліт., расавых або рэліг. матывах. Да парушэнняў законаў і звычаяў вайны (ваенныя злачынствы) належаць: забойства, катаванне або вываз у рабства цывільнага насельніцтва акупіраванай тэр., забойства і катаванне ваеннапалонных або заложнікаў, бессэнсоўнае разбурэнне гарадоў, вёсак і інш. Для ваенных злачынцаў не існуюць тэрміны даўнасці (напр., паводле міжнар. канвенцыі 1968 вінаватыя ў ваен. злачынствах і саўдзеле ў іх прадстаўнікі дзярж. уладаў і прыватныя асобы нясуць адказнасць незалежна ад часу здзяйснення злачынства), ім не даецца права на прытулак. Ваенныя злачынцы падлягаюць выдачы. На 1-й сесіі Ген. Асамблеі ААН дэлегацыя Беларусі перадала спіс вінаватых у злачынствах на акупіраваных бел. землях у час 2-й сусв. вайны (каля 1200 ваенных вязняў), аднак ніхто з іх не быў выдадзены зах. дзяржавамі (ЗША, Канада, ФРГ і інш.) для прыцягнення да адказнасці там, дзе былі ўчынены злачынствы. Рашэннем Савета Бяспекі ААН (1993) створаны Міжнар. трыбунал для разгляду спраў на асоб, якія абвінавачваюцца ў злачынствах на тэр. б. Югаславіі пасля 25.6.1991.
Літ.:
Алексеев Н.С. Злодеяния и возмездие: Преступления против человечества. М., 1986;
Мартыненко Б.А. Нацистские военные преступники в США и других странах НАТО. Киев, 1988.
т. 3, с. 445
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́ступіць сов., в разн. знач. вы́ступить; (сделаться заметным — ещё) проступи́ть; обозна́читься; прочерти́ться;
в. з прамо́вай — вы́ступить с докла́дом;
незаўва́жаная ране́й ры́са яго́ хара́ктару ~піла наве́рх — не заме́ченная ра́нее черта́ его́ хара́ктера вы́ступила нару́жу;
атра́д ~піў у пахо́д — отря́д вы́ступил в похо́д;
наро́д ~піў су́праць захо́пнікаў — наро́д вы́ступил про́тив захва́тчиков;
пот ~піў на лбе — пот вы́ступил (проступи́л) на лбу;
са змро́ку ~піў сілуэ́т — в темноте́ обозна́чился (прочерти́лся) силуэ́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́ступить сов.
1. (выдаться вперёд) вы́ступіць, вы́тыркнуцца;
2. в др. знач. вы́ступіць; вы́йсці;
из толпы́ вы́ступила же́нщина з нато́ўпу вы́ступіла (вы́йшла) жанчы́на;
полк вы́ступил в похо́д полк вы́ступіў у пахо́д;
вода́ вы́ступила из берего́в вада́ вы́йшла з бераго́ў;
вы́ступить из преде́лов благоразу́мия перен. вы́йсці за ме́жы асцяро́жнасці;
слёзы вы́ступили на глаза́х слёзы вы́ступілі на вача́х;
вы́ступить в печа́ти вы́ступіць у дру́ку;
вы́ступить с ре́чью вы́ступіць з прамо́вай;
вы́ступить про́тив прое́кта вы́ступіць су́праць прае́кта;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
попа́сться
1. (встретиться, случиться) тра́піцца; папа́сціся;
по пути́ мне никто́ не попа́лся па даро́зе мне ніхто́ не тра́піўся (не папа́ўся);
2. (оказаться уличённым, пойманным или в каких-л. условиях против воли) папа́сціся;
вор, наконе́ц, попа́лся зло́дзей, нарэ́шце, папа́ўся;
попа́сться в плен папа́сціся ў пало́н;
◊
попа́сться на у́дочку папа́сціся на ву́ду (на ву́дачку);
попа́сться на глаза́ тра́піцца на во́чы;
попа́сться по́д руку тра́піцца (тра́піць) пад руку́;
что попадётся што тра́піцца (пападзе́цца);
вот так попа́лся! вось дык папа́ўся (уско́чыў)!; (влопался) укляпа́ўся, уло́паўся!;
пе́рвый попа́вшийся пе́ршы сустрэ́чны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павярну́ць сов.
1. поверну́ть, сверну́ть, заверну́ть;
п. за ву́гал — поверну́ть (сверну́ть, заверну́ть) за́ угол;
2. поверну́ть;
п. антэ́ну — поверну́ть анте́нну;
3. поверну́ть, оберну́ть, обрати́ть; (вниз — ещё) наклони́ть;
п. твар да святла́ — поверну́ть (оберну́ть) лицо́ к све́ту;
п. гарма́ты на во́рага — поверну́ть (обрати́ть) пу́шки на врага́;
4. перен. (придать иной смысл) поверну́ть; (придать иное направление — ещё) оберну́ть;
п. жыццё па-но́ваму — поверну́ть жизнь по-но́вому;
п. спра́ву су́праць каго́-не́будзь — оберну́ть де́ло про́тив кого́-л.;
5. разг. употреби́ть, испо́льзовать, обрати́ть;
п. гро́шы на будо́ўлю шко́лы — испо́льзовать (употреби́ть) де́ньги на строи́тельство шко́лы;
6. (вверх дном) переверну́ть;
◊ п. ко́ла гісто́рыі наза́д — поверну́ть колесо́ исто́рии вспять
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)