склад I м. (запас чего-л., помещение) склад;

с. збро́і — склад ору́жия;

працава́ць на ~дзе — рабо́тать на скла́де

склад II (род. скла́ду) м.

1. (структура) соста́в;

с. прэзі́дыума — соста́в прези́диума;

2. склад, стать ж.; телосложе́ние ср.;

3. (характер) склад; о́браз;

с. ду́мако́браз мы́слей;

ні скла́ду ні ла́ду — ни скла́ду ни ла́ду

склад III м., лингв. слог, склад;

чыта́ць па ~да́х — чита́ть по слога́м (склада́м);

адкры́ты с. — откры́тый слог;

закры́ты с. — закры́тый слог

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запечатле́ть сов.

1. (сохранить в памяти, в сердце и т. п.) захава́ць; (запомнить) запо́мніць;

2. (отразить) адлюстрава́ць, адбі́ць; (воплотить) увасо́біць;

запечатле́ть о́браз совреме́нного челове́ка в литерату́ре адлюстрава́ць во́браз суча́снага чалаве́ка ў літарату́ры;

запечатле́ть поцелу́й уст. пацалава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сове́тский в разн. знач. саве́цкі;

сове́тская власть саве́цкая ўла́да;

сове́тское госуда́рство саве́цкая дзяржа́ва;

сове́тский наро́д саве́цкі наро́д;

сове́тский о́браз жи́зни саве́цкі лад жыцця́;

сове́тский челове́к саве́цкі чалаве́к;

Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик ист. Саю́з Саве́цкіх Сацыялісты́чных Рэспу́блік;

Сове́тская А́рмия ист. Саве́цкая А́рмія.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усплы́сці сов., прям., перен. всплыть; (об образах, воспоминаниях — ещё) встать;

наве́рх ~лыло́ мно́ства мале́нькіх ры́бак — наве́рх всплы́ло мно́жество ма́леньких ры́бок;

пе́рад вачы́ма ўсплыў знаёмы во́браз — пе́ред глаза́ми всплыл (встал) знако́мый о́браз;

зноў ~лыло́ гэ́та пыта́нне — сно́ва всплыл э́тот вопро́с;

у. наве́рх — всплыть на пове́рхность (нару́жу)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АЛЯКСА́НДР МАКЕДО́НСКІ, Аляксандр III Вялікі (Alexandros ho Megas; 21.7.356 да н.э., г. Пела — 10.6.323 да н.э.),

цар Македоніі [336—323], славуты палкаводзец і дзярж. дзеяч стараж. свету. Сын Філіпа II. Выхавальнікам яго быў Арыстоцель. Упершыню вызначыўся ў бітве пры Херанеі (338). У 336—335 расправіўся з прэтэндэнтамі на трон і аднавіў макед. панаванне ў Грэцыі. У 334 — пач. 327, каб пераадолець эканам. і сац. крызіс грэч. гарадоў-дзяржаў (полісаў), здзейсніў паходы супраць перс. дзяржавы. Пасля перамог на р. Гранік (334), пры Ісе (333), Гаўгамелах (331) і інш. падпарадкаваў сабе царства Ахеменідаў, захапіўшы велізарныя багацці. У 329—328 заваяваў Сярэднюю Азію. З вясны 327 да 325 ажыццявіў інд. паход, заняў Пенджаб (бітва каля р. Гідасп у 326), імкнуўся дасягнуць даліны р. Ганг, але, змушаны войскам, вярнуўся ў заваяваны раней Вавілон, зрабіў яго сталіцай сваёй дзяржавы. Раптоўна памёр. Паходы Аляксандра Македонскага спрыялі ажыўленню гандл. абмену паміж Усходам і Захадам, станаўленню эліністычнай матэрыяльнай і духоўнай культуры (заснаваны больш за 70 гарадоў, у т. л. Александрыя, Герат, Кандагар). Створаная ім самая вялікая стараж. дзяржава (ад Балкан у Еўропе да Індыі і паўд. граніц Егіпта), пазбаўленая цесных унутр. сувязяў, развалілася пасля яго смерці. На яе тэр. ўзнік шэраг эліністычных дзяржаў.

Літ.:

Шифман И.Ш. Александр Македонский. Л., 1988;

Бойназаров Ф.А. Проблемы традиции и современности: Образ и личность Александра Македонского. М., 1990;

Маринович Л.П. Греки и Александр Македонский: К проблеме кризиса полиса. М., 1993.

Аляксандр Македонскі.

т. 1, с. 294

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зні́зіць сов.

1. (спустить ниже) сни́зить;

2. (сбавить, уменьшить) сни́зить, пони́зить;

з. ціск — сни́зить (пони́зить) давле́ние;

з. цану́ — сни́зить (пони́зить) це́ну;

3. (ослабить, ухудшить) пони́зить;

з. я́касць — пони́зить ка́чество;

4. (принизить) умали́ть, сни́зить;

з. значэ́нне — умали́ть значе́ние;

з. во́браз — сни́зить о́браз;

з. тон — сни́зить (пони́зить) тон

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узнаві́ць сов.

1. (создать вновь) воспроизвести́;

у. капіта́л — воспроизвести́ капита́л;

2. восстанови́ть, возроди́ть, возобнови́ть;

у. го́рад — восстанови́ть (возроди́ть) го́род;

у. парк — восстанови́ть (возобнови́ть) парк;

3. (начать снова) возобнови́ть;

у. знаёмства — возобнови́ть знако́мство;

4. воссозда́ть, воспроизвести́, восстанови́ть;

у. партрэ́т — воссозда́ть (воспроизвести́) портре́т;

у. у па́мяці во́браз геро́я — восстанови́ть в па́мяти о́браз геро́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

о́блик м.

1. (очертание) абры́с, -су м.; (черты) ры́сы, род. рыс, ед. ры́са, -сы ж.; (внешний вид) вы́гляд, -ду м.; (внешность) во́нкавы вы́гляд;

2. (образ) аблі́чча, -чча ср.; (душевный склад) склад, род. скла́ду м.;

приня́ть о́блик кого́-, чего́-л. прыня́ць вы́гляд (аблі́чча) каго́-, чаго́е́будзь;

о́блик Санкт-Петербу́рга аблі́чча (вы́гляд) Санкт-Пецярбу́рга.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

з’я́ва ж.

1. в разн. знач. явле́ние ср.;

з’я́вы прыро́ды — явле́ния приро́ды;

з’я́вы грама́дскага жыцця́ — явле́ния обще́ственной жи́зни;

часо́вая з. — вре́менное явле́ние;

звыча́йная з. — обы́чное явле́ние;

дзе́я друга́я, з. пя́тая — де́йствие второ́е, явле́ние пя́тое;

2. (то, что можно представить себе) карти́на, о́браз м.;

у па́мяці як жывы́я ўста́лі з’я́вы няда́ўняга міну́лага — в па́мяти как живы́е вста́ли о́бразы (карти́ны) неда́внего про́шлого

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мысль ж. ду́мка, -кі ж.; (мышление — ещё) мысль, род. мы́слі ж., мн. мы́слі, -ляў, мы́сленне, -ння ср.;

име́ть в мыслях мець у ду́мках (у мы́слях);

о́браз мыслей склад ду́мак;

си́ла челове́ческой мысли сі́ла чалаве́чага мы́слення;

за́дняя мысль за́дняя ду́мка;

предвзя́тая мысль прадузя́тая ду́мка;

мелькну́ла, пришла́ в го́лову мысль мільгану́ла, прыйшла́ ў галаву́ ду́мка;

пода́ть мысль пада́ць ду́мку;

э́то навело́ на мысль гэ́та навяло́ на ду́мку;

собра́ться с мыслями сабра́цца з ду́мкамі (з мы́слямі);

держа́ться той мысли, что… трыма́цца той ду́мкі, што…;

не допуска́ть мысли (о чём) не дапуска́ць ду́мкі (аб чым);

прийти́ к мысли прыйсці́ да ду́мкі;

в мыслях не́ было у ду́мках (у мы́слях) не было́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)