Махру́тка ’замухрышка’ (Касп.) складае з рус. моўнай тэрыторыяй адзіны арэал: махришко ’лахманы’, махрютка ’маўклівы чалавек’. Да махры́ (гл.). Параўн. таксама замухры́шка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэме́ха ’грубае самаробнае палатно, зрэб’е’ (ТС). Рус. ре́мох, ремо́ха ’ануча’, ремошина, ремушка ’ануча; лахманы’. Ад рэмень (Даль, 3, 1676) з экспрэсіўнай суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэхі ’транты, анучы, парванае адзенне’ (Сцяшк.), ’лахманы’ (свісл., Шатал.; ваўк., Сл. ПЗБ). Да ла́хі (гл.). Аб пераходзе а > э гл. Карскі (1, 104).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rag1 [ræg] n.
1. абрэ́зак (тканіны); ану́ча
2. pl. rags рызманы́, рыззё; лахманы́;
worn to rags зно́шаны, падра́ны, пано́шаны
♦
in rags у лахмана́х, у рыззі́;
(from) rags to riches ≅ з гра́зі ды ў кня́зі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пазакру́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Закруціць, завіць (пра валасы). Пазакручваць вусы. // Замацаваць, завязаць усё, многае. Пазакручваць дротам клямкі дзвярэй.
2. Абвязаць, абматаць чым‑н. усё, многае. Пазакручваць бінтам пальцы.
3. Загарнуць у што‑н. усіх, многіх або ўсё, многае. [Маці] пазакручвала ў лахманы малодшых Сяргеевых сясцёр і брата. Чарнышэвіч.
4. Круцячы, завінціць усё, многае. Пазакручваць гайкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тра́нне ’старое парванае адзенне, рвань, лахманы, транты’ (Юрч.; Юрч. Сін.). Магчыма, ад церці (гл.) або ад транты (гл.). Суфікс зборных назоўнікаў ‑нне, як у адзенне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лапу́да, лапудыско, лапудына ’чалавек у доўгім адзенні’ (драг., Нар. лекс.) — у выніку кантамінацыі латы, латоші ’лахманы’ і опудына ’шырокае адзенне’ (Клім.). Параўн. таксама лахтаніна, лахтадрына (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́нды ’лахманы’ (Сл. ПЗБ), тра́ндзішчы ’тс’, тра́ндзіна ’лахман’ (Юрч. СНЛ), сюды ж трандо́ўка, транто́ўка ’коўдра, посцілка, вытканая з рыззя’ (мерае., Ск. нар. мовы). Гл. транты, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нахапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Захапіць, схапіць многа чаго‑н. [Сынклета Лукічна:] — Не давай [коней]! Амелька будзе па начах сваю сядзібу апрацоўваць... Нахапаўся [зямлі] і на дачку і на сына... Шамякін.
2. перан. Неадабр. Павярхоўна, выпадкова засвоіць што‑н. Нахапацца новых слоў. □ За шмат гадоў работы Бялоцкі нахапаўся сяго-таго з сельскагаспадарчых ведаў. Але ж гэта былі абрыўкі, лахманы, адарваныя часам ад.. навукі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лу́мбы ’сцяблы’, ’адросткі пёраў у час лінькі птушак’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Літуанізм. Да ла́мбы, ламбу́к (гл.). Мена ‑а‑ : ‑u‑ з’яўляецца характэрнай для літ. гаворак (напр., lãkatas: lùkutas ’транты, лахманы’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)