чыта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.
1. Паддавацца чытанню; быць чытэльным.
Апавяданне чытаецца з цікавасцю.
Надпіс цяжка чытаецца.
2. безас. Пра наяўнасць жадання ці магчымасці чытаць.
Мне сёння не чытаецца.
3. перан. Распазнавацца, угадвацца па якіх-н. прыкметах.
У вачах чытаўся сум.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нежада́нне, ‑я, н.
Адсутнасць жадання; ухіленне ад чаго‑н. [Леснічыха] чамусьці гаварыла неахвотна. І ў гэтым нежаданні расказваць пра сябе Язэп адчуваў нейкую таямніцу. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́цца¹, калю́ся, ко́лешся, ко́лецца; каліся; незак.
1. Мець здольнасць калоць (у 1 знач.).
Шыпшына колецца.
2. Наносіць адзін аднаму раны вострай зброяй.
К. пікамі.
3. Мець звычку бадацца (разм.).
Каровы колюцца.
◊
І хочацца і колецца (разм., жарт.) — пра адначасовае адчуванне жадання і нерашучасці зрабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Любкі ’частка дзяльбы на дзве долі, якую адзін з удзельнікаў падзелу выбірае сабе’ (Цясл.). З рус. любки́ ў спалучэннях по любка́м, на любки́, любка́ ’добраахвотна, паводле свайго жадання, на выбар’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асця́га ’ўпартасць пры дасягненні недасягальнага жадання, крыклівасць’ (Гарэц.). Утворана як бязафіксны назоўнік ад дзеяслова асцягвацца ’ўпарта дабівацца чагосьці’ (Касп.), які ўтвараецца з прэфіксам а‑ (о‑) ад сцягвацца, утворанага ад цягнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бескары́слівы, ‑ая, ‑ае.
Які зроблены без жадання атрымаць асабістую карысць. Бескарыслівы высакародны ўчынак. Бескарыслівая дапамога. // Якому не характэрна карыслівасць, імкненне да асабістай выгады. Бескарыслівае служэнне народу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ігра́цца, ‑аецца; незак.
1. Зал. да іграць (у 1–3 знач.).
2. безас. Разм. Пра наяўнасць жадання, настрою іграць (пра артыстаў і інш.). Артысту не ігралася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сла́басць, -і, ж.
1. гл. слабы.
2. Недахоп фізічных сіл; недамаганне.
Ад слабасці цяжка стаяць на нагах.
3. Недастатковая цвёрдасць і паслядоўнасць у правядзенні чаго-н.
Тут ён праявіў с.
4. перан. Прывычка, схільнасць, ад якой няма жадання адмовіцца (разм.).
С. да азартных гульняў.
Оперны тэатр — мая с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ляжа́цца, ‑жыцца; безас., незак. (з адмоўем).
Пра наяўнасць жадання ці магчымасці ляжаць. [Гардзіенка] варочаецца з боку на бок. Яму, відаць, не ляжыцца. Не ляжыцца і мне. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мале́йший превосх. ст. найме́ншы; са́мы малы́, са́мы нязна́чны; (при отрицании) нія́кі, анія́кі;
ни мале́йшего жела́ния, сомне́ния нія́кага (анія́кага) жада́ння, сумне́ння.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)