няве́села,
1. Прысл. да невясёлы.
2. безас. у знач. вык. Пра пачуццё суму, журбы, якое перажывае хто‑н. [Лабановіч:] — Што ты, бабка, зажурылася? — Калі вам нявесела, дык і мне нявесела, — адказала бабка. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
topssup, toss-up
[ˈtɔsʌp]
n.
адно́лькавы ша́нец
it’s a tossup — Надво́е ба́бка варажы́ла
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
берёзовик м., бот. аба́бак, -бка м., падбяро́завік, -ка м., ба́бка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Бабчыха ’бабка-знахарка, што лечыць травамі’, ’адзінокая беззямельная жанчына, што жыве ў чужых людзей’ (Бяльк.). Вытворнае (суф. ‑іха) ад дзеяслова (параўн. рус. дыял. ба́бчить ’займацца знахарствам’) або непасрэдна ад ба́ба, ба́бка ’баба-знахарка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ю́р’еў, -ва.
У выразе: вось табе, бабка, і Юр’еў дзень — пра нечакана страчаную надзею, спыненне свабодных дзеянняў і пад. [першапачаткова пра непрыемнасць, якая ўзнікла ў сувязі з абмежаваннем свабоды дзеянняў, перамяшчэння і пад.; звязана з адменай у канцы 16 ст. права прыгонных пераходзіць ад аднаго памешчыка да другога ў асенняе свята Святога Юрыя].
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кавадла / для кляпання касы: бабка
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
на́двае, прысл.
1. На дзве часткі; папалам. Для адводу вачэй [Міця] яшчэ з раніцы пайшоў з касой у кусты, але не косіць, а пілуе рашпілем надвае зенітны снарад. Навуменка.
2. перан. Разм. Няпэўна, дапускаючы розныя варыянты.
•••
Бабка надвае варажыла (гадала) гл. бабка 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́ўнік, ‑у, м.
Абл. Тое, што і цяўе. Бабка Марыля порсценька прыкідала Ірку свежым цяўнікам. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тэ́гус ‘бульбяная бабка’ (Сцяшк. Сл.). Паходжанне няяснае. Відаць, запазычана вусным шляхам з ідыш, параўн. tejgexe ‘бабка, запяканка’, што ад ням. Teig ‘цеста’ (Астравух, Ідыш-бел. сл., 792), якое ўзыходзіць да і.-е. *dheigh‑ ‘мясіць цеста’, больш ранняе ‘мясіць гліну’, адкуль і грэч. τεῖχοης; ‘мур’, τοῖχος ‘сцяна’ (Duden. Ethymologie, 841).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
grandmother
[ˈgræn,mʌðər]
1.
n.
1) ба́бка, бабу́ля, бабу́лька f.
2) праро́дзічка f.
2.
v.t.
пе́сьціць, дагляда́ць (дзіця́)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)