Баславі́ць ’зычыць дабра, шчасця’, баславе́ння, баслаўлёны (КЭС, лаг.). Скарачэнне (гаплалогія, алегра-форма) з благаславі́ць. Таксама скарачэннем з’яўляецца і форма бласлаўля́ць ’благаслаўляць’ (Гарэц.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ваш займ
1. éuer (éure f pl; éuer n); Ihr m, n; Íhre f - pl (форма ветлівасці);
гэ́та ве́льмі мі́ла з вашага бо́ку das ist sehr nett von euch [Íhnen];
2. у знач наз
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дабрадзе́й, ‑я, м.
1. Той, хто чыніць дабро, аказвае дапамогу, паслугу каму‑н.; дабрачынец. — Прыходзьце, даражэнькія мае, часцей: вы толькі і засталіся нашымі сябрамі-дабрадзеямі. Гартны. На словах дабрадзей, а на справе ліхадзей. З нар.
2. Разм. Форма сяброўскага звароту да каго‑н., часам з адценнем іроніі, злараднасці. — Памыляешся, дабрадзей, мне пайшоў ужо дваццаць другі год. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арганіза́цыя, ‑і, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. арганізаваць, арганізавацца.
2. Аб’яднанне, саюз людзей, грамадскіх груп, дзяржаў, з’яднаных агульнай праграмай дзеяння; дзяржаўная, партыйная ці грамадская ўстанова. Нізавая партыйная арганізацыя. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый. Спартыўная арганізацыя. Будаўнічая арганізацыя.
3. Будова чаго‑н., лад. Сацыялістычная арганізацыя сельскай гаспадаркі. Саветы — сацыялістычная форма палітычнай арганізацыі.
4. Фізічная ці псіхафізічная будова асобнага арганізма.
[Фр. organisation.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канду́ктарскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кандуктара (у 1 знач.). Кандуктарская сумка. Кандуктарская форма. □ Нямецкая варта пазашывалася ў тамбурныя кандуктарскія будкі, якія зрэдку трапляліся на цыстэрнах. Лынькоў. // Які складаецца з кандуктараў. Кандуктарская брыгада.
2. у знач. наз. канду́ктарская, ‑ай, ж. Службовае памяшканне для кандуктараў (у 1 знач.). — Зноў тут стынеш? Заходзь у кандуктарскую. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мануфакту́ра, ‑ы, ж.
1. Першапачатковая форма капіталістычнай вытворчасці, характэрным для якой з’яўляецца надзел працы і ручная тэхніка.
2. Уст. Фабрыка, пераважна тэкстыльная. Перад вачамі паўставалі карціны мінулага — цяжкае жыццё ткачоў у дарэвалюцыйныя гады. Знясільваючая 14‑гадзінная праца рабочых і работніц на Марозаўскай мануфактуры. «Полымя».
3. зб. Тканіны. Замест сельскагаспадарчай [прадукцыі] грузілася на фурманкі прадукцыя прамысловая: жалеза, шкло, мануфактура. Дубоўка.
[Лац. manufactura ад manus — рука і factura — выраб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́браз, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У філасофіі: вынік і ідэальная форма адлюстравання прадметаў і з’яў матэрыяльнага свету ў свядомасці чалавека.
2. Выгляд, аблічча, якія ўзнікаюць у памяці, ва ўяўленні.
В. маці.
3. Жывое, нагляднае ўяўленне аб кім-, чым-н.
Светлыя вобразы будучага.
4. У мастацтве: абагульненае мастацкае адлюстраванне рэчаіснасці, увасобленае ў форму канкрэтнай індывідуальнай з’явы.
Паэт мысліць вобразамі.
5. У мастацкім творы: тып, характар, створаны пісьменнікам, мастаком, артыстам.
Вобразы рамана.
Артыст увайшоў у в. (ужыўся ў ролю). Стварыць в. рабочага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абе́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Яда сярод дня, полудзень.
Запрасіць на а.
2. Ежа для спажывання ў абедзенны час.
А. з трох страў.
Смачны а.
3. Час, у які звычайна абедаюць; поўдзень.
Быў дождж у а.
Выехаць у вёску пасля абеду.
4. Час для абеду, перапынак у працы.
У магазіне а.
5. Форма прыёму гасцей з нагоды якой-н. урачыстасці.
Даць а.
Званы а.
◊
Царскі абед — вельмі багаты, пышны абед.
|| прым. абе́дзенны, -ая, -ае.
А. перапынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Mrs.
[ˈmɪsɪz]
Brit Mrs
pl. Mmes
(скаро́чаная фо́рма ад Mistress, ста́віцца пе́рад про́зьвішчам за́мужняй жанчы́ны) спада́рыня, мі́сыс
Mrs.Brown — спада́рыня Браўн
informal “Where’s the missis?” — А дзе спада́рыня?
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
form
[fɔrm]
1.
n.
1) фо́рма f.
2) фігу́ра f., во́нкавы вы́гляд (чалаве́ка, жывёліны)
3) фо́рма f. (пасу́дзіны)
4) спо́саб, мэ́тад -у m.
5)
а) фарма́льнасьць (як напр падава́ньне рукі́)
б) агу́льнапрыня́тая фо́рма; узо́р -у m.
6) блянк -а m.; анке́та f.
application form — блянк на зая́ву
7) до́бры фізы́чны або́ псыхі́чны стан
to keep in form — трыма́цца ў фо́рме (пра атле́та)
8) фо́рма f.
9) Brit.
а) кля́са f. (у шко́ле)
б) ла́ўка f.
2.
v.t.
1) надава́ць фо́рму
2) утвара́ць
3) арганізава́ць, заклада́ць (клюб)
4) Milit. стро́іць, выстро́йваць (полк)
to form oneself — выстро́йвацца (у лі́ніі)
5) утвара́ць (сло́ва, но́вую фо́рму); будава́ць (сказ)
6) склада́ць
to form an opinion — скла́сьці ду́мку, по́гляд
3.
v.i.
1) прыма́ць фо́рму
2) утвара́цца
3) стро́іцца (у гру́пы)
•
- bad form
- good form
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)