дзе, прысл.
1. пыт. У якім месцы.
Дзе вы працуеце?
2. месца. У якім месцы.
Няма дзе адпачыць.
3. неазнач. Тое, што і дзенебудзь.
Пашукай лепш, можа дзе згубіў.
Ці няма дзе вольнага месца?
4. адноснае. Ужыв. як злучальнае слова, падпарадкоўвае даданыя сказы месца, азначальныя, дапаўняльныя, дзейнікавыя, уступальныя сказы.
Горад, дзе я жыў.
5. у знач. часц. Ужыв. для выражэння поўнай немагчымасці чаго-н., сумнення ў чым-н.
Адпачыў? — Дзе адпачыў!
Столькі работы.
◊
Дзе наша не прападала (разм.) — выказванне рашучасці ісці на рызыку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пе́сня, -і, мн. -і, -сень, ж.
1. Вершаваны і музычны твор для выканання голасам.
Харавая п.
Жніўныя песні.
Беларускія народныя песні.
2. Пра спевы птушак.
Салаўіныя песні.
◊
Доўгая песня (разм.) — тое, што патрабуе працяглага часу, што не скора можа быць зроблена, расказана і пад.
Старая песня (разм.) — што-н. даўно вядомае.
Песня спета чыя (разм.) — канец чыйго-н. жыцця, шчасця, поспехаў і пад.
|| памянш. пе́сенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.
|| прым. пе́сенны, -ая, -ае (да 1 знач.).
П. матыў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сцэна́рый, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Літаратурна-драматычны твор з падрабязным апісаннем дзеяння, на аснове якога можа ставіцца кінафільм, тэатральная пастаноўка і інш.
С. фільма «Альпійская балада».
2. Спіс дзейных асоб п’есы з указаннем парадку і часу выхаду на сцэну (спец.).
3. Загадзя распрацаваны дэталёвы план правядзення якога-н. відовішча, увогуле (перан.) ажыццяўлення чаго-н.
С. фестывалю.
4. перан. План ажыццяўлення чаго-н.; прагноз.
Дзейнічаць па сцэнарыі.
|| прым. сцэна́рны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
С. матэрыял.
С. аддзел.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
aha
ага;
aha już rozumiem — а, разумею;
zjadłbyś coś?– aha — можа пад’еў бы? – ага (але; так);
aha ! nareszcie cię przyłapałem! — ага! нарэшце я цябе злавіў!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ды́гля ’высокая, худая жанчына’ (Жд. 2) Няясна. Можа, з *ды́хля (параўн. у Шат. дыхля́к ’слабасільны чалавек’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мога ’можа’ (Ян.). У выніку выроўнівання паводле 1‑й ас. адз. ліку магу. Да магчы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спры́чча ‘здарэнне’ (Жд. 1). Не можа разглядацца асобна ад пры́чча ‘хвароба, немач’, гл. пры́тча (< *pritъča ‘выпадак’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эвакуа́цыя
(п.-лац. evacuatio = апаражненне)
вываз насельніцтва, устаноў, прадпрыемстваў, маёмасці з мясцовасці, якую можа захапіць вораг або якой пагражае стыхійнае бедства, а таксама вываз раненых, хворых і матэрыяльных каштоўнасцей з месца баёў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
éinem
D ад ein; (ужываецца ў D замест man)
das kann ~ álle Táge passíeren — гэ́та ў любы́ мо́мант мо́жа з ко́жным зда́рыцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
wéitergehen
* аддз. vi (s)
1) ісці́ дале́й, не спыня́цца
2) праця́гвацца, прадаўжа́цца, цягну́цца
so kann es nicht ~ — так больш не мо́жа цягну́цца [прадаўжа́цца]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)