фане́тыка
(гр. phonetikos = гукавы)
1) раздзел мовазнаўства, які вывучае гукі мовы, іх спалучальнасць і пазіцыйныя змяненні;
2) гукавы састаў мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
скрыжава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -жу́ецца; зак.
1. гл. крыжавацца.
2. Спалучыцца адзін з адным у выніку скрыжавання (пра расліны, жывёл).
3. Зрабіць уплыў адзін на аднаго ў выніку скрыжавання (пра мовы, гаворкі; уст.).
|| незак. скрыжо́ўвацца, -аецца.
|| наз. скрыжава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эмфа́за, -ы, ж. (спец.).
1. У літаратуры: узмацненне эмацыянальнай выразнасці мовы, якое дасягаецца зменай інтанацыі і выкарыстаннем парадку слоў і розных рытарычных фігур.
2. У лінгвістыцы: спосаб артыкуляцыі, які стварае напружанасць у гучанні некаторых зычных гукаў.
|| прым. эмфаты́чны, -ая, -ае.
Э. націск.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ро́дственный
1. (по происхождению) ро́дны, ро́днасны, свая́цкі; блі́зкі;
ро́дственные языки́ ро́днасныя (блі́зкія) мо́вы;
2. (по содержанию) блі́зкі, падо́бны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
запазы́чанне ср., в разн. знач. заи́мствование;
з. тэ́мы — заи́мствование те́мы;
~нні з лаці́нскай мо́вы — заи́мствования из лати́нского языка́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
суіснава́нне, ‑я, н.
Адначасовае ці сумеснае існаванне каго‑, чаго‑н. Характэрнай рысай станаўлення навукова-публіцыстычнага стылю беларускай літаратурнай мовы з’яўляецца шырокае суіснаванне ў гэтай сферы дзвюх літаратурных моў — беларускай і рускай. Гіст. бел. літ. мовы.
•••
Мірнае суіснаванне — важнейшы прынцып ленінскай знешняй палітыкі, які ляжыць у аснове адносін паміж дзяржавамі з розным грамадскім ладам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАЛІ́ (Bally) Шарль
(4.2.1865, Жэнева — 10.4.1947),
швейцарскі лінгвіст. Прадстаўнік жэнеўскай школы. Вучань і паслядоўнік Ф. дэ Сасюра. З 1913 праф. Жэнеўскага ун-та. Даследаваў агульную і франц. лексікалогію, стылістыку. Займаўся агульнай тэорыяй мовы («Агульная лінгвістыка і пытанні французскай мовы», 1932), вывучаў функцыянальныя і экспрэсіўныя ўласцівасці мовы як грамадскай з’явы.
т. 2, с. 251
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АРАШО́НКАВА Ганна Уладзіміраўна
(н. 21.11.1928, б. маёнтак Альба, Нясвіжскі р-н Мінскай вобл.),
бел. мовазнавец. Канд. філал. н. (1959). Скончыла БДУ (1953). З 1956 у Ін-це мовазнаўства АН Беларусі. Даследуе сучасную бел. мову і культуру мовы, лексікаграфію, дыялекталогію. Сааўтар прац «Дыялекталагічны атлас беларускай мовы» (1963) і «Лінгвістычная геаграфія і групоўка беларускіх гаворак» (кн. 1—2, 1968—69; Дзярж. прэмія СССР 1971), «Агульнаславянскі лінгвістычны атлас» (вып. 1, 1988); «Беларуская граматыка» (ч. 1, 1985); «Слоўнік беларускай мовы» (1987), «Слоўнік цяжкасцей беларускай мовы» (1987) і «Кароткі слоўнік беларускай мовы» (1994, абодва з В.П.Лемцюговай); «Руска-беларускі слоўнік сельскагаспадарчай тэрміналогіі» (1994) і інш.
т. 1, с. 456
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
фіна-уго́рскі, ‑ая, ‑ае.
У выразе: фіна-угорскія мовы — група роднасных моў, якія разам з самадыйскімі мовамі складаюць уральскую сям’ю моў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)