кіраўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Асоба, якая кіруе кім-, чым-н.
К. вытворчага аб’яднання.
|| ж. кіраўні́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. кіраўні́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сано́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м. (уст.).
Асоба, якая мае высокі чын, сан.
Царскі с.
|| ж. сано́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. сано́ўніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зда́тчык, -а, мн. -і. -аў, м. (афіц.).
Асоба, якая ажыццяўляе здачу прадукцыі, маёмасці.
З. збожжа.
З. рэчаў на камісію.
|| ж. зда́тчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
старцёр, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Асоба, якая дае сігнал старту.
2. Прыстасаванне ў рухавіках унутранага згарання, якое служыць для механічнага запуску іх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стары́знік, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).
Асоба, якая скупляе і прадае старыя, зношаныя рэчы.
|| ж. стары́зніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. стары́зніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сузіра́льны, -ая, -ае.
1. Заняты толькі бяздзейным сузіраннем; пасіўны.
Сузіральная асоба.
2. Схільны да сузірання (у 2 знач.); уласцівы такому чалавеку.
|| наз. сузіра́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
султа́н¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
Спадчынны тытул манархаў у некаторых мусульманскіх краінах Усходу, а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.
|| прым. султа́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эгаісты́чны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да эгаізму, да эгаіста, уласцівы ім.
Эгаістычныя паводзіны.
2. Прасякнуты эгаізмам; сябелюбівы.
Эгаістычная асоба.
|| наз. эгаісты́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэферэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Асоба, якая складае або чытае дзе‑н. рэферат.
2. Службовая асоба, якая з’яўляецца дакладчыкам або кансультантам па пэўных пытаннях. — Кацар быў спецыяліст, светлая галава, найлепшы рэферэнт па эканоміцы. Шамякін.
[Ад лац. referens, referentis — паведамляючы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДВУХМО́ЎЕ, білінгвізм,
валоданне і карыстанне 2 моўнымі сістэмамі. Адрозніваюць Д.: актыўнае (асоба валодае вуснай формай мовы і карыстаецца ёю), патэнцыяльна актыўнае (асоба валодае вуснай мовай, але працяглы час не карыстаецца ёю) і пасіўнае (асоба разумее мову, але не можа карыстацца вуснай формай); нарматыўнае, або каардынацыйнае (паслядоўна правільнае ўжыванне нормаў абедзвюх моў), аднабакова-нарматыўнае (асоба валодае нормамі толькі адной мовы) і ненарматыўнае (асоба не валодае нормамі ні адной мовы); чыстае (мова выбіраецца адпаведна пэўнай сітуацыі) і змешанае (асоба ў адной і той жа сітуацыі карыстаецца 2 мовамі); непасрэднае (калі мова непасрэдна звязана з мысленнем) і апасродкаванае (мова кадзіруе думкі, выказаныя першаснай мовай); двухбаковае (Д. пашыраецца сярод абодвух этнасаў, якія кантактуюць) і аднабаковае (Д. пашырана толькі ў асяроддзі аднаго з кантактуючых этнасаў); індывідуальнае, групавое, масавае, тэрытарыяльнае, пагранічнае, суцэльнае, агульнанароднае. Для білінгва (асобы) уласцівы т.зв. дамінантны механізм у адносінах да адной з моў: праз гэтую мову рэчаіснасць успрымаецца хутчэй і лягчэй, чым праз іншыя. Для большасці асоб роднай мовы з’яўляецца мова свайго этнасу.
У наш час на Беларусі найб. пашырана бел.-рус. Д. Для шэрагу раёнаў характэрны тып Д. і шматмоўя, пры якім адна з моў — беларуская (бел.-лат., бел.-літ., бел.-польск., бел.-ўкр., бел.-рус.-ўкр. і г.д.). Сярод беларусаў, якія жывуць за мяжой, найб. пашыраны такія тыпы Д.: бел.-польск. (Польшча), бел.-англ. (Канада, ЗША), бел.-іспанскае (Лац. Амерыка).
Ф.Д.Клімчук.
т. 6, с. 81
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)