ВІ́ЦЕБСКІ ТО́ЛЕВЫ ЗАВО́Д.

Дзейнічаў у 1897—1914 у Віцебску. Вырабляў дахавы і ізаляцыйны толь, які насычалі льняным алеем, што выраблялі на гэтым жа з-дзе. Меў паравы рухавік, працавала 60 рабочых (1913).

т. 4, с. 232

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛЕ́КСА,

бел. дойлід 2-й пал. 13 ст., які паводле загаду валынскага кн. Уладзіміра Васількавіча ў 1276 залажыў крэпасць Камянец на р. Лясная. Мяркуюць, што Алекса ў 1271—89 пабудаваў Камянецкую вежу.

т. 1, с. 239

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АМАНА́ЛЫ,

група выбуховых рэчываў; разнавіднасць аманітаў. Асн. кампаненты: аміячная салетра, нітразлучэнні, дысперсны алюміній, які рэзка павышае энергію выбуху і фугаснае дзеянне. Выкарыстоўваюцца для ўзрывання парод павышанай трываласці ў вільготных і абводненых свідравінах.

т. 1, с. 305

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ну́дны ’надаедлівы; нецікавы; бедны’ (Нас.), ’сумны; які наганяе нуду’ (Сл. ПЗБ), ’які выклікае моташнасць, ад якога цягне на ваніты’ (ТС), ’нясмачны, брыдкі’ (Ян.). Ад нуд, нуда́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыто́мныякі знаходзіцца ў прытомнасці, пры памяці’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Касп.), ’які прысутнічаў пры пэўнай падзеі; сведка’ (Нас., Ласт., Яруш., Касп.), ’які мае прыстанішча, прытулак; які супакоіўся на месцы’ (Нік. Очерки), ст.-бел. притомный ’свядомы, прысутны’ (Ст.-бел. лексікон); притомные часы ’ў тыя часы’ (там жа). Укр. прито́мний ’свядомы, прысутны’, польск. przytomny ’тс’, чэш. přítomný ’прысутны’, славац. prítomný ’прысутны, наяўны’, в.-луж. přitomny, н.-луж. pśitomny ’тс’. Слова ўтворана на базе словазлучэння пры том ’той, які быў пры тым, сведка’ (Брукнер, 682; Махэк₂, 495; ЕСУМ, 4, 581). Ва ўсходнеславянскіх мовах — праз польскую з чэшскай (Банькоўскі, 2, 953), параўн., аднак, пато́мны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лясны́

1. (які ўласцівы лесу) Wald-, Forst-;

лясны́я бага́цці Wldreichtum m -s, -tümer;

лясны́ піто́мнік Schnung f -en;

лясна́я спра́ва Frstwesen n -s, Frstfach n -(e)s;

лясна́я гаспада́рка Frstwirtschaft f -;

лясны́ масі́ў Wldkomplex m -es, -e;

лясны́ цар фалькл rlkönig m -s;

2. (які звязаны з лесаводствам і эксплуатацыяй лесу) Holz-;

лясна́я прамысло́васць Hlzindustrie f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вишь

1. част., прост. бач;

вишь како́й! бач які́!;

2. вводн. сл., прост. бач, ба́чыш;

сло́во, вишь, дал, на́до сде́лать сло́ва, бач (ба́чыш), даў, трэ́ба зрабі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отсу́тствующий

1. прич. які́ (што) адсу́тнічае, яко́га няма́;

2. прил. адсу́тны;

отсу́тствующий взгляд адсу́тны по́зірк;

3. сущ. адсу́тны, -нага м.;

установи́ть число́ отсу́тствующих устанаві́ць ко́лькасць адсу́тных.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жаль (род. жа́лю) м.

1. жа́лость ж.; сострада́ние ср.; сожале́ние ср.;

не ве́даць жа́лю — не знать жа́лости;

абудзі́ць ж. — возбуди́ть жа́лость (сострада́ние);

вы́казаць ж. — вы́разить сожале́ние;

2. го́ресть ж.; печа́ль ж.;

3. скорбь ж.;

глыбо́кі ж. — глубо́кая скорбь;

на (вялі́кі) ж. — к (большо́му) сожале́нию;

які́ ж.! — кака́я жа́лость!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

jnseitig

a які́ ляжы́ць на тым баку́; супрацьле́глы

das ~e Lben — тагасве́тнае [замагі́льнае] жыццё

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)