Супрага ’аб’яднанне цяглавай жывёлы гаспадароў для сумеснай работы’ (беласт., У новай айчыне, Беласток, 2001, 32), су́праж, су́пражка ’прыпрэжка’ (Нас.), су́пражка ’тс’ (Байк. і Некр.), сюды ж супра́жнік ’напарнік па працы, супольнай апрацоўцы зямлі’ (Сцяшк., Скарбы), супрага́нё ’аб’яднанне гаспадароў для сумеснай апрацоўкі зямлі’, супрага́цца ’аб’ядноўвацца для сумеснай апрацоўкі зямлі’ (слонім., ЖНС), супра́жыць ’апрацоўваць суполкай зямлю’ (Скарбы), супра́гай ’парай коней’ (беласт., Сл. ПЗБ). Укр., рус. супряга ’сумесная апрацоўка зямлі некалькімі гаспадарамі’, укр. яшчэ ’прыпрэжка’, таксама су́пряж ’тс’, супря́жник ’той, хто сумесна з кім-небудзь працуе на запрэжаных жывёлах’, серб.-харв. дыял. suprežnik ’тс’. Борысь (Prefiks., 113) разглядае гэтыя лексемы як аддзеяслоўныя дэрываты ад *sǫ‑pręgti (гл. прэгці) — магчыма, ужо ў асобных славянскіх мовах, улічваючы розную суфіксацыю і значэнні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гідрало́гія, ‑і, ж.
Навука, якая вывучае гідрасферу Зямлі (воды акіянаў, мораў, рэк, азёр, а таксама падземныя воды).
[Ад грэч. hýdōr — вада і lógos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гідрасфе́ра, ‑ы, ж.
Водная несуцэльная абалонка Зямлі, якая складаецца з акіянаў, мораў, рэк, азёр і грунтовых вод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́бурыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Спец. Зрабіць у зямлі, горнай народзе бурам (адтуліну, свідравіну і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рынуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Абл. Нечакана з’явіцца. Як з-пад зямлі, ..[капітан Гулявіцкі] вырынуў з глыбокай траншэі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухпо́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да двухполля, звязаны з ім. Двухпольная сістэма апрацоўкі зямлі. Двухпольны севазварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляні́вец, ‑ніўца, м.
Паўднёваамерыканская млекакормячая жывёліна, якая жыве на дрэвах і слаба прыстасаваная да хадзьбы па зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палеагеагра́фія, ‑і, ж.
Навука, якая вывучае фізіка-геаграфічныя ўмовы Зямлі ў старажытныя геалагічныя эпохі; раздзел гістарычнай геалогіі.
[Ад грэч. palaios — старажытны і geōgraphia — землеапісанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расстыко́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Р мн. ‑ковак; ж.
Раз’яднанне, разлучэнне чаго‑н. стыкаванага. Расстыкоўка спадарожнікаў Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эрадзі́раваць, ‑руе; незак., што.
Спец. Утвараць эрозію (у 1 знач.), разбураць глебу, паверхню зямлі (пра вецер, ваду).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)