ад’е́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак.
1. Паехаўшы, аддаліцца на нейкую адлегласць.
А. ад сяла кіламетраў пяць.
2. Паехаць куды-н., пакінуць дом (горад, вёску і пад.).
А. на поўнач.
3. Зрушыцца з месца, адсунуцца, перастаць шчыльна прылягаць (разм.).
Засаўка ад’ехала.
|| незак. ад’язджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, перамясціцца ў які-н. бок на пэўную адлегласць.
Кола адкацілася.
Хваля адкацілася ад берага (перан.).
2. перан. Пра войска: хутка адступіць пад націскам праціўніка.
Адкаціўся вораг за раку.
|| незак. адко́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. адка́т, -у, М -ка́це, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праго́н, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Абгароджаная з двух бакоў дарога, па якой ганяюць на пашу жывёлу.
2. Доўгі ўчастак поля, сенажаці і пад., адведзены для работы аднаму чалавеку, звяну, брыгадзе.
3. Рыжысёрскі прагляд усяго спектакля на працягу адной рэпетыцыі (спец.).
|| прым. праго́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамо́кнуць, -ну, -неш, -не; прамо́к, -кла; -ні; зак.
1. Прапусціўшы вільгаць, стаць мокрым, вільготным.
Кашуля прамокла ад поту.
Прамоклі ногі ад расы.
2. Пра чалавека: трапіўшы пад дождж ці ў сырое, мокрае месца, апынуцца ў мокрым адзенні, абутку.
Ён увесь прамок.
|| незак. прамака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыбы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Сума, на якую даход перавышае выдаткі.
Чысты п.
2. Абагульняючы паказчык фінансавых вынікаў гаспадарчай дзейнасці прадпрыемства.
3. перан. Карысць, выгада (разм.).
Які п. нам з гэтага?
4. Пра з’яўленне патомства (у сям’і, гаспадарцы і пад.; разм.).
Чакаць прыбытку ў хаце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́дыё, нескл., н.
1. Спосаб перадачы і прыёму гукаў, сігналаў на адлегласць без правадоў пры дапамозе электрамагнітных хваль, што перадаюцца спецыяльнымі станцыямі.
Звязацца па р.
2. Прылада, апарат для прыёму гукаў такім чынам.
Правесці р.
3. Тое, што перадаецца такім спосабам (перадачы, музыка і пад.).
Слухаць р.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
радыка́л², -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. У матэматыцы: знак (^), які абазначае здабыванне кораня з ліку або матэматычнага выразу, што стаіць пад гэтым знакам.
2. Устойлівая група атамаў у малекуле, якая мае няспараны электрон і здольная пераходзіць без змен з малекулы аднаго рэчыва ў малекулу другога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скры́ня, -і, мн. -і, -ры́нь, ж.
1. Драўляная чатырохвугольная пасудзіна для ссыпання ці складвання чаго-н.
С. для ячменю.
2. Прадаўгаватая пасудзіна для перавозкі і трымання сельскагаспадарчых прадуктаў (бульбы, морквы і пад.).
Ссыпаць бульбу ў скрыню.
3. Тое, што і куфар.
|| прым. скры́невы, -ая, -ае.
Скрыневае века.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сма́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пад уздзеяннем агню рабіцца гатовым да ўжывання.
На пліце смажыцца мяса.
2. перан. Знаходзіцца на гарачыні, на спёцы (разм.).
С. на сонцы.
|| зак. засма́жыцца, -жыцца (да 1 знач.) і сасма́жыцца, -жыцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
створ, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Частка прасторы, абмежаваная стойкамі, перакладзінамі і пад.
С. футбольных варот.
2. Тое, што і створка.
3. Размяшчэнне двух прадметаў на адной лініі з вокам назіральніка, а таксама напрамак, вызначаны сумяшчэннем такіх прадметаў (спец.).
|| прым. ство́рны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)