непадзе́ льны , -ая, -ае.
1. Які не паддаецца падзелу, драбленню, распаду на часткі .
Непадзельныя словазлучэнні.
2. Які не падлягае падзелу, знаходзіцца ў агульным валоданні.
Н. фонд.
3. Якога не дзеляць ні з кім; поўны, абсалютны.
Непадзельная ўлада.
4. У матэматыцы: які не дзеліцца без астачы.
Н. лік.
|| наз. непадзе́ льнасць , -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перада́ ча , -ы, мн. -ы, -да́ ч, ж.
1. гл. перадаць.
2. Тое, што перадаецца па радыё, тэлебачанні.
Музычная п.
Слухаць перадачу па радыё.
3. Прадукты харчавання, рэчы, якія перадаюцца каму-н. (напр. , хвораму ў бальніцу).
Прынесці перадачу хвораму.
4. Механізм, які перадае рух ад адной часткі прыстасавання да другой.
Зубчастая п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
манці́ раваць , -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; незак. , што.
Збіраць асобныя часткі ў адзінае цэлае.
М. станок.
М. фільм.
|| зак. зманці́ раваць , -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны.
|| наз. манці́ раванне , -я, н. , манта́ ж , -у́ , м. і манціро́ ўка , -і, Д М -о́ ўцы, ж.
Мантаж кінафільма.
|| прым. манта́ жны , -ая, -ае і манціро́ вачны , -ая, -ае.
Мантажныя работы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскро́ іць , -кро́ ю, -кро́ іш, -кро́ іць; -кро́ ены; зак. , што.
1. Кроячы, разрэзаць.
Р. матэрыял на касцюмы.
2. Парэзаць на часткі (пераважна пра хлеб).
3. Нанесці глыбокую сечаную рану, рассячы (разм. ).
|| незак. раскро́ йваць , -аю, -аеш, -ае.
|| наз. раскро́ йванне , -я, н. і раскро́ й , -ю, м. (да 1 знач. ).
|| прым. раскро́ йны , -ая, -ае (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адле́ жаць , -жу, -жыш, -жыць; -ле́ ж і адляжа́ ць , -жу́ , -жы́ ш, -жы́ ць; -жы́ м, -лежыце́ , -жа́ ць; -жы́ ; -ле́ жаны; зак.
1. што . Лежачы доўга або ў нязручнай позе, выклікаць зняменне якой-н. часткі цела.
А. руку.
А. бакі.
2. Хварэючы, праляжаць пэўны час у пасцелі (разм. ).
Адляжаў тыдзень у бальніцы.
|| незак. адле́ жваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ссе́ сціся , 1 і 2 ас. не ўжыв. , сся́ дзецца; зак.
1. Выпасці ў выглядзе асадку з раствору.
2. Пра тканіну, матэрыял: стаць карацейшым, збегчыся.
3. Стаць больш шчыльным, цвёрдым.
Снег ссеўся.
4. Вылучыць дробныя цвёрдыя часткі , камкі (пра малако).
Малако сселася.
|| незак. ссяда́ цца , -а́ ецца.
|| наз. ссяда́ нне , -я, н. (да 2 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
entzwé i=
аддз. дзеясл. прыстаўка , указвае на :
1) падзел на дзве часткі : entzwé ischneiden* разраза́ ць
2) пашкоджанне : entzwé ischlagen* разбіва́ ць ушчэ́ нт
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ГЕЛЬВЕ́ ЦЫЯ
(лац. Helvetia),
старажытная назва паўн. -зах. часткі сучаснай Швейцарыі. Як сінонім Швейцарыі ўжывалася ў 16 ст. , потым у 18 ст. (стварэнне Гельветычнай рэспублікі 1798—1803).
т. 5, с. 143
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ане́ ксія
(фр. annexion, ад лац. annexio = далучэнне)
гвалтоўнае далучэнне краіны або яе часткі да другой краіны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
апруцяне́ лы , ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Застылы, скарчанелы (пра труп, часткі мёртвага цела). Ляжаў .. [Амелька] апруцянелы, з раскінутымі рукамі, пасінелы, агідны, як і ўсё яго жыццё. Сабаленка .
2. Які страціў адчувальнасць; анямелы, адубелы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)