святы́ня, -і, мн. -ты́нь і -яў, ж.

1. Тое, што з’яўляецца асабліва дарагім, што ахоўваецца і шануецца (высок.).

Народныя святыні.

Брэсцкая крэпасць — наша с.

2. Прадмет або месца рэлігійнага пакланення.

Святыні ў ахвяру не прыносяцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

скаварада́, -ы́, ДМ -радзе́, мн. скаваро́ды і (з ліч. 2, 3, 4) скаварады́, -ро́д, ж. і (разм.) скаваро́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

Тое, што і патэльня.

|| прым. скаваро́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

спа́дчыннасць, -і, ж.

1. гл. спадчынны.

2. Захоўванне і перадача праз пакаленні прыродных уласцівасцей арганізма.

3. Тое, што і спадчына (у 2 і 3 знач.) (спец.).

|| прым. спа́дчынны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

суты́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Кароткі бой, узброенае сутыкненне.

С. перадавых часцей.

С. з варожай засадай.

2. Сварка, спрэчка.

С. з суседкай.

3. Тое, што і сутыкненне (у 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

туды́, прысл.

У той бок, у тое месца; проціл. сюды.

Калі ты паедзеш т.?

◊

Ні туды ні сюды (разм.) — ні ў той, ні ў другі бок; ні з месца.

Туды і назад — у абодва канцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

удо́й, -ю, мн. -і, -яў, м.

1. Колькасць малака, надоенага за адзін раз або за які-н. перыяд часу.

Сутачны ў.

Павысіць удоі.

2. Тое, што і даенне.

Малако вячэрняга ўдою.

|| прым. удо́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

царава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.

1. Тое, што і царстваваць.

2. перан. Вылучацца сярод падобных да сябе якімі-н. якасцямі; першынстваваць дзе-н., сярод каго-, чаго-н.

|| наз. царава́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ów

той;

ni to, ni owo — ні тое, ні сёе;

ni z tego, ni z owego — ні з таго, ні з сяго; ні з пушчы, ні з поля

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

монстр

(фр. monstre, ад лац. monstrum = пачвара)

1) пачвара, страшыдла;

2) перан. тое, што здзіўляе сваёй незвычайнасцю, памерамі, пачварнасцю (напр. архітэктурны м.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Сей м. р. ‘гэты’ (Ян., Сцяшк. Сл.; брэсц., ЛА, 2; Хрэст. дыял., ТС), се́е н. р. ‘гэтае’ (Ян.), сёй у спалучэннях сёй-той, той‑сёй ‘некаторыя людзі’, сёе‑то́е, то́е‑сёе, то́е ды сёе ‘некаторым рэчы’ (ТСБМ), сё і то ‘тс’ (ТС). Ст.-бел. сеи, сее (Альтбаўэр). Укр. сей м. р., ся, ся́я ж. р., се, се́е н. р.; рус. сей, сия́, сие́, стараж.-рус. сь (сии), си (сиꙗ), се (сиѥ), ст.-польск. si, sie, ст.-чэш. sen, sie, se, серб.-харв. са̂ј, си м. р., са, сај ж. р., се, ся н. р., славен. sej, бант. сей, сия́, сие́, ст.-слав. сь, си, се. Прасл. *sь(je), *si(ja), *se узыходзяць да і.-е. *ḱis; параўн. літ. šis ‘гэты’, лат. šis, ст.-прус. schis, літ. šì‑tas ‘гэты’, лац. cis ‘па гэты бок’, citrā ‘па гэты бок, унутры, пад, без’, citrō ‘сюды’, гоц. himma ‘гэтаму’, hina ‘гэтага’, ст.-в.-ням. hiutu ‘сёння’ і г. д.; гл. Траўтман, 304; Вальдэ-Гофман, 1, 192 і наст.; Торп, 87; Фасмер, 3, 591 і наст.; ESSJ SG, 2, 618–623.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)