мабіліза́цыя
(фр. mobilisation, ад лац. mobilis = рухомы)
1) перавод узброеных сіл дзяржавы з мірнага становішча ў поўную баявую гатоўнасць; прызыў ваеннаабавязаных запасу ў армію ў час вайны;
2) перан. прывядзенне сіл, сродкаў у актыўны стан, каб забяспечыць паспяховае выкананне якога-н. задання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мо́жна, безас. у знач. вык.
1. з інф. Ёсць магчымасць. Цяпер .. [дзікоў] можна разгледзець і без бінокля. В. Вольскі.
2. Дазваляецца. Услаўляў і слаўлю я Час наш пераможны. А чаму пра салаўя Мне пісаць не можна? Бялевіч.
•••
Жыць можна гл. жыць.
Пасаліўшы, есці можна гл. есці.
Можна сказаць гл. сказаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назаўсёды, прысл.
На ўвесь час, на ўсё жыццё. Паехаць назаўсёды. Расстацца назаўсёды. □ Той дзень Алене запомніўся назаўсёды. Пестрак. Сяброў сваіх запомніў назаўсёды, Бо аж да самага канца вайны Ішоў паперадзе свайго я ўзвода, А поруч утраіх ішлі яны. Вітка.
•••
Заснуць назаўсёды гл. заснуць.
Раз (і) назаўсёды гл. раз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. і без дап. Жаць некаторы час; зжынаць што‑н.
2. перан. Атрымліваць здабытак ад чаго‑н. зробленага. Кажуць, хто сее вецер, той пажынае буру. Колас.
•••
Пажынаць лаўры — атрымліваць прызнанне сваіх дасягненняў, сваёй працы і інш.
Пажынаць плады чаго — карыстацца вынікамі зробленага, дасягнутага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памазгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак.
Разм. Падумаць над чым‑н.; падумаць некаторы час. [Максім:] — Гы, Рыгор, заўтра дамоў ідзі, збірай гасцей, а мы тут памазгуем, што і да чаго, а паслязаўтра прыязджай. Асіпенка. Тут, вядома, ёсць пра што памазгаваць. Задача няпростая. С. Александровіч. [Мікульскі:] — Памазгуем, можа, што і прыдумаем. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памужне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць больш развітым фізічна; узмужнець. Быў просты вясковы хлапчук. А гэта — вырас, памужнеў, у плячах раздало. Ракітны. [Трахім] памужнеў і падрос за гэты час, калі яны не бачыліся. Мележ. // Стаць больш дарослым, самастойным, сталым. Мы ўжо даўно не навабранцы, Мы памужнелі ў баях. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паго́йдваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што, чым.
Гайдаць злёгку або час ад часу. Пагойдваць нагой. □ Вада пагойдвае лодку, асабліва калі набліжаецца наш цеплаход. Сачанка. Фурман спяваў нешта сумнае і шырокае, пагойдваў у такт спевам галавою. Караткевіч. / у безас. ужыв. Аўтобус пагойдвала, ручка скакала па паперы, выводзячы каракулі. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намо́віцца, ‑моўлюся, ‑мовішся, ‑мовіцца; зак.
Разм. Дагаварыцца аб чым‑н., дамовіцца. — А панна Габрыня за гэты час пастарэла, — не адказваючы на пытанне панны Ядвісі, сказаў Лабановіч. — Ну, што гэта вы! Як бы раней намовіліся, — запратэставала маленькая Габрынька. — І татка называе мяне старэнькаю, і вы тое самае кажаце. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напрамкі́, прысл.
Разм.
1. Тое, што і напрасткі. Час быў дамоў, і .. [Павел з Мартай], жартуючы, пайшлі напрамкі да шашы. Вышынскі.
2. Прама ў вочы. Калі толькі заводзілася гаворка пра Андрэя, таго і чакай, што хто-небудзь секане напрамкі: «А-а, Завацкага хлебам не кармі — толькі дай лейцы ў рукі». Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недарэ́чна, прысл.
1. Прысл. да недарэчны. Дом быў злеплены так недарэчна, што вокны ў ім знаходзіліся на розных узроўнях. Маўр. Час быў трывожны, і музыка гучала неяк дзіка і недарэчна. Няхай.
2. у знач. вык. Неразумна, без сэнсу. [Яўгенавы] словы не зусім спадабаліся Пракопу, хоць пярэчыць было недарэчна. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)