па́мятка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Тое, што служыць напамінкам пра каго‑, што‑н. [Жанчына:] — Хаваю [дакументы]: мала што можа здарыцца. Не хачу, каб Людміла мяне ўпікнула, што не захавала памяткі аб бацьках. Васілевіч. Паміж пустак, балот Беларускай зямлі, На ўзбярэжжы ракі шумнацечнай, Дрэмле памятка дзён, што ў нябыт ўцяклі, — Удзірванелы курган векавечны. Купала. // Разм. Успамін, памяць аб кім‑, чым‑н. Курортнікі фатаграфаваліся на памятку аб паўдні, звычайна, гуртам. Хомчанка. Незабудкі, рамонкі, мядункі Ты ірвала на памятку мне. Журба.
2. Кніга або лісток з кароткімі звесткамі пра што‑н., з кароткімі настаўленнямі на ўсякі выпадак. Усім камісіям былі раздадзены памяткі. У іх пералічваліся пытанні, на якія трэба звярнуць асаблівую ўвагу пры праверцы. «Звязда». // Запіс таго, аб чым трэба помніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́бель, ‑я, м.
1. Паслядоўны спіс, пералік чаго‑н. з указаннем даных адносна таго, што пералічваецца. На сцяне ў рамцы вісеў табель уліку надояў малака. Марціновіч. Дачка ўдалася ў матку: Працадзён адхапіла — Аж мала ў табелі месца. Панчанка. // Лісток паспяховасці вучняў. Зачыталі табель паспяховасці — адны тройкі [у Бельскага], толькі пяцёрка па рускай літаратуры, якую вяла сама Вера Адамаўна. Ермаловіч.
2. Спецыяльная дошка (або кніга) для ўліку прыходу на работу і адыходу з работы рабочых і служачых. [Зіна:] — У чалавека жонка хворая, спазніўся, ну я і не адзначыла ў табелі. Шыцік.
•••
Табель аб рангах — у дарэвалюцыйнай Расіі — суадносіны чыноў воінскага, цывільнага і прыдворнага ведамстваў па старшынству (рангах, класах), уведзеныя Пятром I.
Табель-каляндар — ліст, табліца, у якой па графах распісаны ўсе дні тыдня, месяцы і чыслы года.
[Ад ням. Tabelle — табліца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склада́цца несов.
1. (складывать вещи) укла́дываться;
2. (собирать деньги) скла́дываться;
3. (определяться организационно) скла́дываться;
4. (о ситуации, нравах и т.п.) скла́дываться, устана́вливаться;
5. скла́дываться;
1-5 см. скла́сціся;
6. состоя́ть;
кні́га ~да́ецца з дзвюх ча́стак — кни́га состои́т из двух часте́й;
7. страд. скла́дываться; укла́дываться; составля́ться; слага́ться; сочиня́ться; сва́ливаться; см. склада́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
друк I (род. дру́ку) м. печа́ть ж.; пре́сса ж.;
кні́га яшчэ́ ў дру́ку — кни́га ещё в печа́ти;
працаўнікі́ дру́ку — рабо́тники печа́ти;
дро́бны д. — ме́лкая печа́ть;
перыяды́чны д. — периоди́ческая печа́ть;
свабо́да дру́ку — свобо́да печа́ти;
○ памы́лка дру́ку — оши́бка печа́ти;
глыбо́кі д. — глубо́кая печа́ть;
пло́скі д. — пло́ская печа́ть
друк II (род. дру́ка) м., разг. дуби́на ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бібліятэ́ка
(лац. bibliotheca < гр. bibliotheke, ад biblion = кніга + theke = сховішча)
1) установа, якая збірае, захоўвае і выдае кнігі чытачам, а таксама будынак, дзе гэта ўстанова знаходзіцца;
2) набор кніг, прызначаных для пэўнай групы чытачоў (напр. б. агранома, б. настаўніка);
3) збор кніг, якія знаходзяцца ў чыім-н. прыватным карыстанні (напр. у яго вялікая б.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
indeks, ~u
м.
1. індэкс; паказальнік; спіс; пералік;
indeks cen — індэкс цэн;
indeks towarów — індэкс тавараў;
2. заліковая кніжка;
3. мат. індэкс;
być na ~ie — трапіць у чорны спіс;
książka na ~ie — забароненая (знятая з карыстання) кніга
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
дзе́цца разм híngeraten* vi (s); hínkommen* vi (s) (знікнуць, прапасці);
куды́ ён дзе́ўся? wo steckt er?;
куды́ ён цяпе́р дзе́нецца? wo wird er jetzt bléiben?;
ён не ве́дае, куды́ яму́ цяпе́р дзе́цца er weiß nicht, was er jetzt tun soll;
не ве́даю, куды́ дзе́лася кні́га ich weiß nicht, wo das Buch híngekommen ist; гл тс падзецца
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
скі́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Зваліцца, упасці з чаго‑н. Кніга скінулася з паліцы. □ І скінуўся [з дуба] на зямлю бедны Кірыла з прабітаю навылет галавою. Колас. Кірык .. спудзіў каня, з якога скінулася і вывіхнула руку паненка. Ляўданскі. // Кінуцца ўніз адкуль‑н. Скінуцца з моста.
2. Сабраць грошы на якую‑н. агульную справу; скласціся. Мужыкі прыціхлі. Закрычалі: — Чалавек ідзе ў такія далі! На дарогу скінемся, браткі!.. — Капшукі з кішэняў даставалі, Мятыя рублёўкі расхіналі, На мяжу ля грушы-дзічкі клалі Ды кідалі грыўні, пятакі. Бялевіч. Рыгор Андрэевіч не паскупіўся — даў чырвонец на выпіўку. На закусь скінуліся па рублю. Мыслівец.
3. Разм. Нарадзіцца дачасна (пра дзіця). Як жа хацела Нюрка, каб тое дзіця скінулася ці нежывое нарадзілася. Арабей.
4. Разм. Згуляць (пра карты). [Кацура:] — Вечары цяпер доўгія. Збяромся, гаворым, у карты скінемся, у шашкі пагуляем. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
znaleźć się
znal|eźć się
зак.
1. знайсціся, адшукацца;
książka się ~azła — кніга знайшлася;
~azło się wielu chętnych — знайшлося шмат ахвотнікаў;
2. апынуцца; трапіць;
~eźć się w głupiej sytuacji — трапіць у няёмкае становішча;
umieć się ~eźć — даць сабе рады
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
vergréifen
*
1.
vt браць [купля́ць] нарасхва́т
das Buch ist vergríffen — кні́га распрада́дзена
2.
(sich)
1.
(in, bei D) памыля́цца (пры выбары чаго-н.)
2) (an D) падня́ць руку́ (на каго-н.); біць, сту́кнуць (каго-н.)
3) (an D) рабі́ць зама́х, зама́хвацца, ква́піцца (на чужую ўласнасць і г.д.); згва́лціць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)