абало́на, -ы, ж.
1. Частка даліны ракі, якая ў паводку заліваецца вадою.
Прылесная балоцістая а.
2. Малады слой драўніны, што знаходзіцца паміж стрыжнем і карою.
|| прым. абало́нны, -ая, -ае.
Абалонныя лугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хаду́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Дэталь машыны, механізма, якая знаходзіцца ў пастаянным руху.
2. толькі мн. Прыстасаванне ў выглядзе рамы на колцах, пры дапамозе якога дзяцей вучаць хадзіць (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Марацава́ць ’знаходзіцца ў стане цечкі’ (Сл. ПЗБ). Да ма́рац ’сакавік’ (гл.) — перыяд цечкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́хчыцца, ры́шчыцца ’знаходзіцца ў стане цечкі’ (чэрв., віл., Сл. ПЗБ). Ад ры́скаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вісе́ць, вішу́, вісі́ш, вісі́ць; вісі́м, вісіце́, вісяць; вісі́; незак.
1. Будучы прымацаваным да чаго-н., знаходзіцца ў вертыкальным становішчы без апоры.
Люстра вісіць над сталом.
Аб’ява вісіць на дзвярах.
Капялюш вісіць на вешалцы.
Самалёты вісяць над полем бою (перан.: лятаюць, кружачыся). Сукенка з аднаго боку вісіць (спадае, не аблягае фігуру). В. у паветры (перан.: знаходзіцца ў няпэўным становішчы). В. на тэлефоне (перан.: часта і доўга гаварыць па тэлефоне; разм.).
2. Выдавацца, выступаць уперад якой-н. сваёй часткай, навісаць.
Скала вісела над дарогай.
Бяда вісела над галавой (перан.).
◊
Вісець над каркам (разм.) — дакучаць каму-н.
Вісець на валаску (разм.) — знаходзіцца ў небяспечным становішчы.
Вісець на карку (разм., неадабр.) — быць на ўтрыманні ў каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
embattled [ɪmˈbætld] adj. fml
1. той, які́ знаходзіцца ў ця́жкім стано́вішчы (пра чалавека, фірму, арганізацыю і да т.п.)
2. акру́жаны, абкру́жаны (ворагамі)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
afoot [əˈfʊt] adj.
1. які́ рыхту́ецца; які́ знахо́дзіцца ў ста́не падрыхто́ўкі;
There is a plan afoot. Рыхтуецца план.
2. пехато́й, пе́шшу, пе́шкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.
Буслы лунаюць у вышыні.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.
Лунаюць сцягі над плошчай.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).
Песні лунаюць — настрой узнімаюць.
4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.
◊
Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
левафланго́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца, размяшчаецца на левым флангу. Левафланговы ўчастак фронту.
2. у знач. наз. левафланго́вы, ‑ага, м. Той, хто знаходзіцца на левым флангу і замыкае рад, шарэнгу. Левафланговым ва ўзводзе за свой невялікі рост быў чырвонаармеец Чыжык. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няво́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Раб, зняволены.
2. перан., чаго. Чалавек, які знаходзіцца пад уплывам, уладаю чаго-н.
Н. пачуццяў.
|| ж. няво́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. няво́льніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)