атакава́ць

(фр. attaquer)

1) рабіць імклівы напад на пазіцыі праціўніка;

2) перан. весці хуткае і рашучае наступленне (у спрэчцы, гульні і інш ).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

білья́рд

(фр. billard)

гульня шарамі і спецыяльным кіем на стале з бартамі і некалькімі адтулінамі (лузамі), а таксама стол для гэтай гульні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мат

(фр. mat, ад ар. māt = памёр)

становішча ў шахматнай гульні, калі кароль, які знаходзіцца пад ударам фігуры праціўніка, не можа абараніцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

counter​1 [ˈkaʊntə] n.

1. прыла́вак

2. фі́шка (для падліку ў гульнях);

3. ша́шка (у гульні)

4. tech. лічы́льнік

♦

over the counter у про́дажы без рэцэ́пта (пра лекі);

under the counter та́йна, падпо́льна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пе́кар 1 ’хлебапёк’ (ТСБМ). Запазычанне з польск. piekarz ’тс’, якое ўтворана пад уплывам нова-в.-ням. Bäcker ’тс’ (Брукнер, 406), як і чэш. pekár, у якім суфікс — нямецкі (Махэк₂, 440): польск. piekarz (1450) Банькоўскі (2, 549) выводзіць з *pekti (гл. пячы) у якасці словаўтваральнай інавацыі, бо суфікс ‑arъ звычайна ўтварае назвы выканаўцаў ад назоўнікаў. Кантамінацыю з слав. pek‑ дапускае Скок (2, 628); гл. таксама Русэк, Dzieje. 63–64.

Пе́кар 2 ’дзіцячая гульня’ (ТС), пе́кар ’кіёк у гэтай гульні, які ўтыкаецца ў зямлю’ (Скарбы), пэ́кар ’стораж цуркі, якая ўтыкаецца ў кучу пяску пры гульні ў пікара’ (пін., Нар. лекс.). Гл. пі́кар ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Згра́я ’група сабак, ваўкоў’ > ’банда’. Укр. згра́я ’тс’, польск. zgraja ’натоўп; зграя’. Відаць, бел., укр. < польск., дзе, магчыма, ад zgrać się ’дапасавацца, дастасавацца адзін да аднаго для музыкальнага ці наогул тэатральнага выступлення, спартыўнай гульні’ з суфіксам ‑j‑а. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крэ́сці мн карт разм Treff n -s, -s, Kreuz n -es, -e; Éichel f -, -n (пры гульні ў скат);

хадзі́ць з крэ́сцяў Treff [Kreuz] áusspielen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заста́цца, -тану́ся, -тане́шся, -тане́цца; -танёмся, -таняце́ся, -тану́цца; -та́нься; зак.

1. Прадоўжыць знаходжанне дзе-н.

З. дома.

З. на другі год у класе.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Захавацца, не знікнуць.

Засталося пачуццё крыўды.

3. Пакінуць, захаваць пэўны стан, погляды, становішча і пад.

З. пры сваёй думцы.

Якім быў, такім і застаўся.

4. Апынуцца ў якім-н. становішчы, стане і пад.

З. за гаспадара.

З. задаволеным.

За ім застаўся доўг.

З. ні з чым.

5. Аказацца ў наяўнасці пасля карыстання чым-н., смерці каго-н. і пад.

У вінтоўцы застаўся адзін патрон.

Пасля бацькі засталося двое дзяцей.

6. безас., каму з інф. Прыйдзецца, прыйшлося.

Мне засталося з усім згадзіцца.

7. кім, у кім. Прагуляўшы ў картачнай гульні, атрымаць якую-н. мянушку ў залежнасці ад назвы гульні (разм.).

З. дурнем.

З. ў дурнях (таксама перан.: аказацца ў недарэчным становішчы).

|| незак. застава́цца, -таю́ся, -тае́шся, -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся, -таю́цца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

АЛІМПІ́ЙСКІ ГО́РАД,

горад, у якім праводзяцца Алімпійскія гульні. Паводле Алімпійскай хартыі такое права надаецца гораду, а не краіне. Выбіраецца сесіяй Міжнар. алімпійскага к-та не пазней як за 6 гадоў да пачатку гульняў. Заяўка на правядзенне алімпіяды павінна быць ухвалена Нац. алімпійскім к-там і падтрымана ўрадам краіны, які таксама дае пісьмовыя гарантыі аб выкананні спец. умоў для гарадоў-кандыдатаў.

т. 1, с. 257

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Віст ’карцёжная гульня’ (БРС, КТС), укр. віст, руск. вист, польск. wist і г. д. Запазычана праз рускую ці польскую мову з англ. whist ’карцёжная гульня’ < whist ’тсс!..’ — гукапераймальны выклічнік, які ўжывалі ў час гульні для падтрымання цішыні (Шанскі, 1, В, 107).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)