Verbum

не́йкі, -ая, -ае, займ. неазнач.

1. Невядома які, незнаёмы.

Н. прыезджы цябе чакае.

2. Пры параўнанні якіх-н. якасцей, адзнак.

Ён сапраўды н. дзівак.

3. Тое, што і які-небудзь (разм.).

Нейкая пастанова павінна быць прынята.

4. Які не заслугоўвае ні ўвагі, ні павагі.

Н. блазнюк бярэцца ўсіх павучаць.

5. Не вызначаны дакладна (пра час, тэрмін, колькасць чаго-н.).

Н. час сябры ішлі моўчкі.

блі́зкі, -ая, -ае; бліжэ́йшы; найбліжэ́йшы.

1. Які знаходзіцца, адбываецца на невялікай адлегласці.

Б. лес.

Жыць блізка (прысл.).

2. Які аддзяляецца невялікім прамежкам часу.

Блізкае будучае.

3. Які мае кроўныя сувязі; родны.

Б. сваяк.

Страціць блізкіх (наз.).

4. Звязаны пачуццямі сімпатыі, дружбы, любові.

Блізкія адносіны.

5. Падобны.

Блізкія па змесце творы.

6. Добра вядомы, дарагі.

Здаецца блізкім той куток, дзе нарадзіўся і вырас.

|| наз. блі́зкасць, -і, ж.

сярэдне... (а таксама сярэдня...).

Першая састаўная частка складаных слоў, са знач.:

1) сярэдні (у 2 знач.), напр.: сярэднеарыфметычны, сярэднестатыстычны;

2) які знаходзіцца ў сярэдзіне, сярэдні (у 1 знач.), напр.: сярэднебеларускі, сярэднепралётны, сярэднетаежны;

3) сярэдні (у 3 знач.), напр.: сярэднепаспяваючы, сярэднеўкормлены, сярэднеўспрыімлівы;

4) які з’яўляецца сярэднім у жыцці, гісторыі, развіцці чаго-н., напр.: сярэдневяковы, сярэднепалеалітычны, сярэднечацвярцічны;

5) які мае адносіны да сярэдняй адукацыі, напр.: сярэднемедыцынскі, сярэднетэхнічны.

упа́рты, -ая, -ае.

1. Вельмі ўстойлівы, паслядоўны ў ажыццяўленні чаго-н., які ажыццяўляецца цвёрда і паслядоўна.

У. чалавек.

Упартая барацьба.

Аказваць упартае супраціўленне.

2. Незгаворлівы, які імкнецца рабіць толькі па-свойму, наперакор каму-н.

У. як асёл.

Факты — упартая рэч (супраць фактаў спрачацца бескарысна).

3. Які выражае ўпартасць, рашучасць.

Упартыя вочы.

4. перан. Зацяжны, непрымірымы.

Упартыя баі.

|| наз. упа́ртасць, -і, ж. (да 1 знач.).

мангало́ідны, -ая, -ае.

1. У выразе: мангалоідная раса (спец.) — раса людзей з жаўтаватай скурай, прамымі чорнымі валасамі, вузкімі вачамі, малым носам і некаторымі іншымі прыметамі.

2. Які мае адносіны да такой расы, які мае прыметы такой расы.

М. тып твару.

гром, -у, мн. грамы́, -о́ў, м.

1. Грукат, які суправаджае маланку ў час навальніцы.

Раскаты грому.

Як г. з яснага неба (перан.: раптоўна, нечакана).

2. перан., чаго або які. Моцны гул, грукат.

Г. апладысментаў.

|| прым. грамавы́, -а́я, -о́е.

Г. удар.

дада́ны, -ая, -ае.

У выразах:

а) даданы сказ — частка складаназалежнага сказа, сінтаксічна падпарадкаваная галоўнаму сказу і звязаная з ім пры дапамозе злучніка або злучальнага слова;

б) даданы член сказа — член сказа, які паясняе і дапаўняе які-н. з галоўных членаў сказа.

забо́йны², -ая, -ае.

1. Прызначаны для забою², які мае адносіны да забою².

Забойная жывёла.

З. цэх.

Забойная вага (вага тушы без шкуры, галавы, ног).

2. Які дзейнічае смяртэльна, забівае насмерць.

Забойная сіла асколка.

|| наз. забо́йнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

прыва́бны, -ая, -ае.

1. Які вабіць, прыцягвае да сябе якімі-н. якасцямі, рысамі; прыемны з выгляду, мілавідны.

Прывабныя рысы твару.

2. Прыемны, мілы.

П. голас.

Прывабная ўсмешка.

3. Які вабіць чым-н., выклікае цікавасць.

Прывабная прафесія.

|| наз. прыва́бнасць, -і, ж.

прывы́чны, -ая, -ае.

1. Які стаў прывычкай.

П. ўклад жыцця.

2. Вядомы, добра знаёмы, такі, да якога прывык.

Прывычныя з дзяцінства мясціны.

Прывычныя сцены.

3. Які прывык, прывучыўся да чаго-н. (разм.).

Рукі, прывычныя да ўсякай працы.

|| наз. прывы́чнасць, -і, ж.