сцяжо́к, ‑жка, м.
Тое, што і флажок. У дзяжурным памяшканні Таня яшчэ раз агледзела ліхтарык, падрыхтавала зусім новенькія жоўтыя сцяжкі. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хру́мканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. хрумкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Іншы раз.. наслухаешся за дзень кепскага хрумкання. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырвонагвардзе́ец, ‑дзейца, м.
Баец Чырвонай гвардыі. Іван Міхайлавіч добра ведаў дарогу. Не раз даводзілася яму праводзіць па ёй сваіх чырвонагвардзейцаў. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Размелькава́ць эмац. ’абдумаць’ (Юрч. СНЛ). Ад мелькаваць ’меркаваць’ (там жа) < меркава́ць (гл.) з дапамогай прыстаўкі раз-; пры гэтым адбылася мена р//л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́здур ’раздуранасць’, ’раздураны’ (Янк. 3.), ’распушчаны чалавек’ (клец., Нар. лекс.), ’неслух, свавольнік’ (жаб., Нар. лекс.). Ад раздуры́ць < раз- (роз-) і дуры́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сукро́та ’стакроць’ (Ласт.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі су- ад назоўніка кро́та ’раз’ (Ласт.), гл. кроць ’тс’, што адпавядае укр. крат, крот, кроть, рус. крат, польск. kroć, кашуб. krot, в.-луж. króć, н.-луж. krot, чэш., славац. ‑krát, славен. krat, серб.-харв. кра̑т, балг. крат, дыял. крат ’частка аршына, роўная 2 см’, ст.-слав. кратъ ’раз’. Прасл. *kortъ адпавядае літ. kar̃tas ’раз’, kartá ’рад, пласт’, лат. kārta ’тс’ і ўзыходзіць да і.-е. *(s)kert‑ ’рэзаць, адрубаць’. Праблему складае адсутнасць поўнагалосся ва ўсходнеславянскіх формах, што тлумачаць уплывам царкоўнаславянскай або запазычаннем са стараславянскай мовы, гл. Фасмер, 2, 368; Шустар-Шэўц, 676; ЕСУМ, 3, 79. Адзінкавая фіксацыя слова прымушае думаць пра яго штучнае паходжанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Oculis magis habenda fides, quam auribus
Вачам варта больш давяраць, чым вушам.
Глазам следует больше доверять, чем ушам.
бел. Не вер вушам сваім. Не вер чужым рачам, ды вер сваім вачам. Вер не сказу, а наказу.
рус. Не верь ушам, а верь глазам. Больше верь своим очам, нежели чужим речам. Лучше один раз своими глазами увидеть, чем сто раз услышать.
фр. Vu une fois cru cent fois (Один раз увидел ‒ сто раз поверил). Il vaut mieux se fier a ses yeux qu’ ’a ses oreilles (Лучше доверять глазам, чем ушам).
англ. Seeing is believing (Увидеть ‒ значит поверить).
нем. Was die Augen sehen, glaubt das Herz (Что видят глаза, тому верит сердце).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
аднойчы, неяк, раз, адзін раз, аднаго разу, адным разам, аднаго дня, некаторага дня, той дзень
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
дэзурбані́зм
(ад фр. dés- = раз- + urbanisme, ад лац. urbanus = гарадскі)
напрамак у горадабудаўніцтве, які супрацьпастаўляе буйным гарадам свабоднае рассяленне сярод прыроды.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Перамяша́ць ’апрацаваць зямлю плугам пасля баранавання’ (чэрв., Сл. ПЗБ), палес. пэрэмэша́т, перэміша́ты ’ўзараць папар вясною другі раз’ (Выг.). Да пера- і мяша́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)