рускі паэт. Скончыў Пецярбургскі ун-т (1879). Аўтар трагедый «Меланіпа-філосаф» (1901), «Цар Іксіён» (1902), «Лаадамія» (1906), «Фаміра-кіфарэд» (выд. 1913), заснаваных на сюжэтах ант. міфалогіі. Паэзіі Аненскага (зб-кі «Ціхія песні», 1904; «Кіпарысавая шкатулка», 1910; «Пасмяротныя вершы» 1923) уласцівыя дэкадэнцкае светаўспрыманне, адзінства інтэлектуальных і маральных пачаткаў. Выступаў як перакладчык і крытык («Кніга адлюстраванняў», т. 1—2, 1906—09).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАРДА́Н АЙГЕКЦЫ́,
армянскі байкапісец і прапаведнік канца 12 — пач. 13 ст. У свае пасланні і пропаведзі ўвёў байкі-прытчы, якія дасціпна, лаканічна і з’едліва-іранічна выкрывалі п’янства, зладзейства, ліхадзейства, помслівасць і інш. чалавечыя заганы, раскрывалі класавыя супярэчнасці тагачаснага грамадства. Т. зв. «Варданаўскі зборнік» (больш за 500 баек-прытчаў) амаль да 17 ст. дапаўняўся яго паслядоўнікамі. Частка рукапісаў Вардана Айгекцы — у зб. «Лісіная кніга» (Амстэрдам, 1668).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
збо́рнікм.
1. (кніга) Sámmelband m -(e)s, -bände, Sámmlung f -, -en, Sámmelwerk n -(e)s, -e;
2.спец. (рэзервуар) Áufnehmer m -s, -; Sámmelbehälter m -s, -, Sámmler m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бі́блія
(лац. biblia, ад гр. biblion = кніга)
гістарычны помнік пісьменнасці, зборнік твораў іудзейскай і хрысціянскай (Стары і Новы Запаветы) рэлігій, дзе выкладзены асновы веравучэння.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Латы́р ’камень, уплецены лыкам у колца з лазовага дубца, які служыць грузілам да невадоў’ (Мял.). Укр.латир, олатіір ’янтар’, ц.-рус.алатырь ’камень, які Спас паклаў у падмурак Сіёнскага храма’, ’камень, каля якога ўпала Галубіная кніга’ (Бракгауз і Ефрон, Энц. сл., 9, 116–117), рус.арханг., валаг., арл., вяц.латырь, латыр, ёнаўск.латар, арл.бел латый камень, рус.ватарь‑камень, алатырь‑камень. Узыходзіць да іран.*al ätar‑ ’белы-гаручы’, параўн. рус. кальку (з іран.) бел‑горюч і частковую бел‑атор (Мартынаў, Балт. слав. исслед., 1980, 24–25). Роднаснае са словам ватрушка (< cvatra ’агонь’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плане́та ’нябеснае цела’ (ТСБМ), плянэ́та ’тс’ (Яруш.), планэ́та ’тс’ (Шат.), ’поўня’ (ігн., Сл. ПЗБ), плане́та ’лёс’ (ТСБМ; Юрч. СНЛ), ст.-бел.планета, плянета ’планета’, лёс’ (1518 г.) запазычана са ст.-польск.planeta (м. р.), płaneta ’тс’, якія з лац.planēta, ст.-грэч.πλανήτης ’які блукае’ < πλανάεσθαι ’блукаць’, πλανάειν ’збівацца з дарогі’ (Фасмер, Этюды, 151; Праабражэнскі, 2, 67; Банькоўскі, 2, 597). Сюды ж плане́тнік ’кніга прадказанняў’ (Юрч. СНЛ), параўн. ст.-чэш.planetník ’прадказальнік лёсу паводле планет’ (Махэк₃, 454), польск.planetnik ’астролаг, які ўмее прадказваць лёс па зорках’, ст.-рус.планитникъ ’астролаг’ (XVII ст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Такса́ма ’такім самым, падобным чынам, гэтак жа’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк., Бяльк., Нік. Очерки), ’такім спосабам’ (Сл. ПЗБ), ’аднолькава’ (Варл.), такса́мо ’гэтак, падобным чынам’ (ТС). Параўн. укр.такса́мо ’тс’, польск.tak samo ’тс’. Спалучэнне так (гл.) і сама (гл. сам) у ідэнтыфікацыйнай функцыі, параўн. такіса́мы ’гэтакі ж, такі ж’ (Вруб.), такі самы ’тс’ (Сцяшк. Сл.), што, паводле ESSJ (SG, 2, 590), прадстаўляе т. зв. агульнаеўрапейскі тып спалучэнняў, параўн. ням.derselbe ’той жа, той самы’, англ.the same ’тс’, франц.le même ’тс’, фін.tämä sama kirja ’тая самая кніга’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэко́дэр
(англ. decode = расшыфроўваць, ад лац. de = ад, з + codex = кніга)
1) інфармацыйнае ўстройства для расшыфроўкі лічбавых кадзіраваных дадзеных;
2) пераключальнае ўстройства ў каляровых тэлевізарах для пераўтварэння відэасігналаў з адной тэлесістэмы ў другую.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фо́ліо
[ад лац. (in)folio = у аркуш]
1) кніга або часопіс памерам у аркуш. або палову аркуша;
2) правая і левая старонкі ў рахунковай кнізе, што маюць адзін і той жа парадкавы нумар.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сла́банареч., в разн. знач. сла́бо;
с. ўда́рыць — сла́бо уда́рить;
с. ўсміхну́цца — сла́бо улыбну́ться;
у акне́ с. свяці́ўся аге́ньчык — в окне́ сла́бо свети́лся огонёк;
кні́га напі́сана с. — кни́га напи́сана сла́бо
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)