трыяле́т

(фр. triolet)

верш з васьмі радкоў, дзе аднолькавымі з’яўляюцца першы, чацвёрты і сёмы радкі, а таксама другі і восьмы, пры гэтым ужываюцца толькі дзве рыфмы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ве́шыць ’пры сяўбе абазначаць саломай месца, дзе ўпала апошняе зерне, каб другі раз не кідаць зерня на тое ж месца’; ’абстаўляць, вызначаць дарогу зімой’ (Нас.). Да вяха́ 1 (гл.). Параўн. таксама рус. прэйл. (Латв. ССР) ве́шить ’ставіць веткі, калі сеюць, абазначаючы вузкія палосы засеянага поля’, укр. вішити ’вяшыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разго́гаць ’разбіць’, разго́гацца ’разбіцца’ (Нас.). Да го́гаць ’біць адно аб другое’, го́гнуць ’стукнуць’, го́ганне ’удар аднаго звонкага прадмета аб другі’ (Нас.), укр. го́гіт ’іржанне’, ’моцны і працяглы гук, шум’. Гукапераймальныя ўтварэнні, параўн. ЭССЯ, 6, 194–195. Звонкі варыянт у раско́каць ’разбіць’ (што звязана з кока ’яйка’, ко́кнуць, гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Секу́нда ‘шасцідзесятая частка мінуты’ (ТСБМ). Позняе запазычанне праз польск. sekunda ці рус. секу́нда, што ўзыходзяць да новалац. secunda, скарочанага з лац. pars minuta secunda літаральна ‘іншая меншая частка’ ў адносінах да мінуты; лац. secundus ‘другі’, г. зн. ‘наступны’ паходзіць ад дзеяслова sequī ‘ісці па слядах’ (Сной₂, 646; Глухак, 543).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

überfahren

*

I

1.

vi (s) пераязджа́ць (на другі бераг)

2.

vt пераво́зіць, перапраўля́ць (на другі бераг і г.д.)

II

vt

1) перае́хаць (каго-н.), нае́хаць (на каго-н., на што-н.); пра- е́хаць (забаронены знак)

2) груб. надуры́ць, абдуры́ць (каго-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

перева́ливаться​I несов., возвр., страд. перава́львацца; пераваро́чвацца; перако́чвацца;

перева́ливаться с бо́ку на́ бок перава́львацца (перако́чвацца) з бо́ку на бок;

перева́ливаться на друго́й бок перава́львацца (пераваро́чвацца) на другі́ бок.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паста́ў ​1, ‑става, м.

Пара млынавых камянёў, адзін з якіх нерухомы, а другі круціцца на ім. Вецер добры быў, вятрак малоў на два паставы. Сабаленка.

паста́ў ​2, ‑става, м.

Тое, што і сувой.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасце́ля, ‑і, ж.

Абл. Пасцель (у 1 знач.). Настаўнік перанёс лямпу ў другі, яшчэ меншы, пакоік, дзе стаяў яго просценькі дзеравяны ложак, лёг у пасцелю і чытаў: «Зорныя светы і іх насельнікі». Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апада́ць, ‑ае; незак.

1. Незак. да апасці.

2. Спускацца ўніз, даваць нахіл у які‑н. бок. Я бачу, як адным сваім краем сяло ўдаецца ў жыты. Другі канец яго ападае ў нізіну. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязра́дасны, ‑ая, ‑ае.

Пазбаўлены радасці; невясёлы. Мы цешымся, калі набліжаемся да такой мяжы, што пакідае за сабою бязрадасны, цяжкі і пакутлівы кавалак жыцця, і пераходзім у другі яго круг — ясны, прываблівы, жаданы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)