прапа́ліна, ‑ы, ж.
Разм. Прапаленае, выгаралае месца на чым‑н. Гімнасцёрка была зусім новая, аднак на правым рукаве мелася даволі ладная прапаліна: адразу відаць, што склад бамбілі і адзенне гарэла. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́герны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лагера (у 1–3 знач), уласцівы лагеру. Лагерная вучоба. Лагернае адзенне. Лагернае ўтрыманне жывёлы. □ Пад паветкай лагернай канюшні стаіць адзін з запасных коней. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зі́мні, ‑яя, ‑яе.
Тое, што і зімовы. Зімні вечар. Зімняе адзенне. □ Сціхлі песні зімняй буры. Колас. — [Партызаны] цяпер за гарэлымі балотамі, на Ласіным востраве. Там у іх — зімні лагер, — адказала дзяўчына. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзе́цца, ‑дзенуся, ‑дзенешся, ‑дзенецца; зак.
Зняць з сябе адзенне. [Люба] раздзелася, легла ў свежую пасцель, і сапраўды-такі ніколі большай асалоды яна не перажывала. Чорны. // Распрануцца. — Раздзеньцеся ў пакоі, — папярэдзіла .. [Ліба] гасцей. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыбо́р 1 ’камплект, набор прадметаў для карыстання; прыстасаванне, апарат’ (Нас., Ласт., ТСБМ), ’вупраж’ (Сл. ПЗБ), ’ткацкая прылада’ (Сл. Брэс.). Запазычана з рус. прибо́р — аддзеяслоўнага назоўніка ад прибира́ть з рэалізацыяй гістарычнага чаргавання и/о ў корані. Гл. браць.
Прыбо́р 2, прыбо́ры ’ўбор, убранне; адзенне; форма’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Др.-Падб., Яруш., Касп., Растарг., Жд.; в.-дзв., бярэз., Сл. ПЗБ; Ян., Нар. Гом.), прыбо́ры ’прыбраны, адзенне’, прібо́ры ’прыборы, уборы’ (Бяльк.). Сюды ж прыбо́р ’зборы ў дарогу; падрыхтоўка да падарожжа’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.). Да прыбіра́ць, браць (гл.). Параўн. рус. паўдн. прибо́р ’адзенне, убор, убранне; набор прыгожых рэчаў’, ’галаўны ўбор’, ’аздабленне на адзенні ці на галаве’, укр. прибі́р ’адзенне, убор; апрананне, прыбіранне; узорная вышыўка каляровымі ніткамі па лацкане кажушка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грамадзя́нскі, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да прававога становішча грамадзян у дзяржаве.
Г. кодэкс.
Грамадзянскія законы.
2. Уласцівы грамадзяніну як свядомаму члену грамадства (высок.).
Г. абавязак.
3. Неваенны, цывільны.
Грамадзянскае адзенне.
4. Нецаркоўны.
Г. шрыфт.
○
Грамадзянская вайна — узброеная барацьба ўнутры дзяржавы паміж палітычнымі, рэлігійнымі, этнічнымі або ідэалагічнымі групамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; гату́й; -тава́ны; незак., што.
1. Варыць ежу.
Г. вячэру.
Г. малако (кіпяціць).
2. Прыводзіць у прыгодны для карыстання стан.
Г. цёплае адзенне да зімы.
Г. насенне да пасеву.
|| зак. згатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны (да 1 знач.).
|| наз. гатава́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Лахмаві́нне, лыхмавінья ’дзіравае адзенне, анучы’ (Яўс.). У выніку кантамінацыі лексем лахман і шумавінне ’смецце’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
са́ры
(інд. sari)
жаночае адзенне ў выглядзе кавалка тканіны, абкручанага вакол цела і перакінутага цераз плячо (у Паўднёвай Азіі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
oblegać
незак.
1. вайск. абложваць; асаджваць; абкружаць;
2. (пра адзенне) прылягаць, аблягаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)