дублёны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і дублены (у 2 знач.). З хаты дыхнула цеплынёй і пахам дублёнай аўчыны. Кулакоўскі. Высокі маўклівы партызан у чорным дублёным кажушку сабраўся быў ужо ісці. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыжавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Скрыжаваны, перакрыжаваны. Крыжавая дарога. □ На крыжавых пуцінах з ёй сустрэўся — Куды ісці, не ведала яна. Купала.

2. Які мае адносіны да крыжа (у 5 знач.). Крыжавая косць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагрэсі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. Паступова ўзмацняцца, павялічвацца. Хвароба прагрэсіруе.

2. Удасканальвацца, ісці па шляху прагрэсу. Каліноўскі разумеў, што грамадскае жыццё не стаіць на адным месцы, яно развіваецца, прагрэсіруе. Лушчыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стручкава́цца, ‑куецца; незак.

Абл. Даваць струкі, ісці ў струкі. Каб фасоля-павітушка расла і давала плады, ёй трэба .. яшчэ і памагчы падняцца ўгору. .. Толькі тады павітушка будзе цвісці і стручкавацца. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумы́сля, прысл.

Тое, што і сумысна. [Мікіта] сумысля не спяшаўся ісці, было прыемна думаць аб будучыні. Галавач. Гэта сумысля падпальваюць балота палешукі, каб на выгаралым месцы расла налета маладая, лепшая трава. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цур, выкл.

Разм. Вокліч, якім што‑н. забараняецца або патрабуецца выконваць які‑н. угавор, умову (звычайна ў гульнях). — Толькі, цур, угавор: калі захачу ісці дадому — не затрымліваць мяне! — папрасіў .. [Грушэўскі] наіўна. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кампрамі́с м Kompromss m, n -es, -e; usgleich m -(e)s, -e;

ісці́ на кампрамі́с inen Kompromss schleßen* [ingehen*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Канды́ба ’кульгавы’, ’павольны ў хадзе’ (Нас., Гарэц., Бяльк., ТСБМ), кандыбы ’хадулі’ (ТСБМ; слуц., Нар. словатв.), кандыбацьісці кульгаючы, павольна, з цяжкасцю перастаўляючы ногі’ (ТСБМ, Бяльк., Гарэц., Жд. 3), кандыбыць (Бяльк.), драг. шкандэ́батэ (Лучыц-Федарэц., вусн. паведамл.). Укр. кандиба ’кляча’, шкандибати ’кульгаць’, ’ісці прыкульгваючы’, рус. іркуц. кандыба ’кульгавы’, варонеж., бран., кур., свярдл. кандыбать ’прыкульгваць, кульгаць’, варонеж., ’паволі рабіць што-небудзь’, рус. паўд. шкандыба, шкандыбать ’кульгаць’. Трубачоў разглядае гэтыя словы як вытворныя ад дыбать з прыстаўкай ка‑, ускладнення зычным ш‑ і інфіксам ‑н‑ (Фасмер, 4, 448). Да дыбаць; параўн. літ. dỹbintiісці, крочыць доўгімі нагамі’. Прыстаўка ка‑ і інфікс ‑н‑ у словах кандзёр і кандрычка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Машы́р! ’марш! пайшоў прэч!’, машырава́ць ’маршыраваць, ісці’ (Нас., Шат.), машарава́ць ’праяўляць энергію ў дзеянні, разыходзіцца, шумець’ (Юрч.). З польск. maszerować ’маршыраваць’ (Кюнэ, 76).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

udry :

iść z kim na udry — ісці наперакор; рабіць на злосць каму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)