АПАВЯДА́ЛЬНЫ СКАЗ,

камунікатыўна-сінтаксічная адзінка мовы, у якой рэчаіснасць адлюстроўваецца ў выглядзе паведамлення. Асн. прызначэнне апавядальнага сказа — несці інфармацыю (гэтым ён проціпастаўляецца пытальнаму сказу і пабуджальнаму сказу). Апавядальнаму сказу ўласціва складаная сістэма сродкаў перадачы паведамляльнага значэння: інтанацыя, фразавы (лагічны) націск, парадак слоў, марфал. катэгорыі (асабліва катэгорыі часу і абвеснага ладу дзеяслова), службовыя словы і інш. Структурныя схемы апавядальнага сказа разнастайныя: ад аднаслоўных сказаў да канструкцый самай складанай пабудовы.

А.Я.Міхневіч.

т. 1, с. 411

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДМІНІСТРАЦЫ́ЙНАЕ ПРАВАПАРУШЭ́ННЕ,

правіннасць, проціпраўнае наўмыснае або неасцярожнае дзеянне (або бяздзеянне), замах на дзярж. або грамадскі парадак, уласнасць, правы і свабоды грамадзян і інш. Паводле заканадаўства Рэспублікі Беларусь да адміністрацыйнага правапарушэння адносяцца: парушэнні грамадскага парадку, правілаў дарожнага руху, проціпажарных, сан.-эпідэміялагічных, мытных правілаў, пагранічнага рэжыму, парушэнні правілаў палявання, рыбнай лоўлі і аховы рыбных запасаў і інш. За адміністрацыйнае правапарушэнне прадугледжана адм. адказнасць (калі правапарушэнні не цягнуць за сабой крымін. адказнасці).

т. 1, с. 114

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАТЫЯРА́ЛЬНЫЯ

(Dothiorales),

парадак сумчатых грыбоў падкл. аскалакулярных. Пашыраны ў субтрапічных і трапічных раёнах, многія — ва ўмеранай зоне. На Беларусі трапляюцца віды з родаў батрыясферыя, датыёра, гіньярдыя. Сапратрофы на розных раслінных рэштках, паразіты на лісці, сцяблах, пладах розных раслін.

Пладовыя целы (псеўдатэцыі) падушка- або коркападобныя, чорныя, з адной ці некалькімі локуламі, часам зрастаюцца. Сумкі 2—16-споравыя, булавападобныя, на кароткай ножцы. Споры адна- ці шматклетачныя. У цыкле развіцця адзначаны канідыяльныя стадыі.

т. 6, с. 62

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

zurchtmachen

аддз. vt

1) рыхтава́ць; гатава́ць

2) прыбіра́ць, наво́дзіць пара́дак (у памяшканні)

3) выпраўля́ць; (па)пра́віць

das Haar ~ — прычэ́свацца

2.

(sich) прыхаро́швацца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

боево́й в разн. знач. баявы́;

боево́й патро́н воен. баявы́ патро́н;

боево́й поря́док воен. баявы́ пара́дак;

боева́я гото́вность воен. баява́я гато́ўнасць;

боево́й това́рищ воен. баявы́ тава́рыш;

боево́й па́рень разг. баявы́ хло́пец;

боево́е креще́ние воен. баяво́е хрышчэ́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

черёд м., разг.

1. в разн. знач. чарга́, -гі́ ж.;

стоя́ть в череду́ стая́ць у чарзе́;

тепе́рь твой черёд цяпе́р твая́ чарга́;

2. (порядок) пара́дак, -дку м.;

всё идёт свои́м чередо́м усё ідзе́ сваі́м пара́дкам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

баявы́ в разн. знач. боево́й;

б. патро́н — боево́й патро́н;

б. пара́дак — боево́й поря́док;

б. тава́рыш — боево́й това́рищ;

б. хло́пец — боево́й па́рень;

~вая тэ́ма — боева́я те́ма;

а́я гало́ўка — боева́я голо́вка;

а́я — спружы́на боева́я пружи́на;

б. лісто́к — боево́й листо́к;

о́е хрышчэ́нне — боево́е креще́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сякі́-такі́ (род. сяко́га-тако́га) мест., неопр., разг.

1. в разн. знач. ко́е-како́й, кой-како́й;

трэ́ба наве́сці сякі́-такі́ пара́дак — на́до навести́ ко́е-како́й (кой-како́й) поря́док;

ёсць сякі́я-такі́я заўва́гі — есть ко́е-каки́е (кой-каки́е) замеча́ния;

2. тако́й-сяко́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

но́рма

(лац. norma)

1) агульнапрыняты, абавязковы ў пэўным асяроддзі парадак, лад чаго-н. (напр. нормы паводзін, этычныя нормы);

2) устаноўленая мера, сярэдняя велічыня чаго-н. (напр. н. выпрацоўкі, н. выпадзення ападкаў).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

нізашто́, прысл.

1. Ні ў якім разе, ні пры якіх абставінах. [У хаце] было свежа і чыста, як у лесе пасля дажджу. «Цяпер хоць сам не заходзь, каб не набрудзіць, — падумаў Шурка. — Паслязаўтра мама вернецца з бальніцы, а тут поўны парадак.. Хаця, праўда, адзін я нізашто не ўправіўся б». Шыловіч.

2. Дарма, без прычыны. Стары кальнуў .. [Ганну] злым, вострым позіркам. Гора горам, а трэба ведаць, што гаворыш! Такое страхоцце нізашто ўзвяла. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)