дада́тны, -ая, -ае.
1. Які мае патрэбныя ўласцівасці, якасці, заслугоўвае адабрэння.
Д. бок падзей.
Дадатная з’ява.
2. Які выражае адабрэнне; станоўчы.
Дадатная ацэнка.
3. У матэматыцы: большы за нуль.
Д. лік.
Дадатная велічыня.
4. Від электрычнага зараду, носьбітамі якога з’яўляюцца пазітрон, пратон і інш. (спец.).
Д. электрычны зарад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аптэ́ка, -і, ДМ -тэ́цы, мн. -і, -тэ́к, ж.
Установа, дзе па рэцэптах урачоў робяцца і адпускаюцца лякарствы, а таксама прадаюцца гатовыя лякарствы, санітарна-гігіенічныя, касметычныя і інш. прадметы.
◊
Як у аптэцы (разм., жарт.) — вельмі дакладна.
|| прым. аптэ́карскі, -ая, -ае і аптэ́чны, -ая, -ае.
Аптэкарскія тавары.
Аптэчная шафа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
апячы́, апяку́, апячэ́ш, апячэ́; апячо́м, апечаце́, апяку́ць; апёк, апякла́, -ло́; апячы́; апе́чаны; зак., каго-што.
1. Агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым і інш. пашкодзіць скуру; абпаліць, прычыніць боль.
А. руку.
А. крапівой ногі.
2. перан. Уразіць, усхваляваць.
Рэзкае слова апякло сэрца.
|| незак. апяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
латарэ́я, -і, мн. -і, -рэ́й, ж.
Арганізаваная азартная гульня, падчас правядзення якой частка ўнесеных удзельнікамі (пакупнікамі) сродкаў ідзе арганізатарам, а размеркаванне выгод (рэчаў, грашовых сум і інш.) і страт залежыць ад выпадковага выцягвання таго ці іншага білета або нумара (жэрабя).
Грашова-рэчавая л.
|| прым. латарэ́йны, -ая, -ае.
Л. білет.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
папі́рус, м.
1. -а і (зб.) -у, мн. -ы, -аў. Трапічная травяністая расліна сямейства асаковых.
2. -у. Матэрыял для пісьма, які вырабляўся з гэтай расліны егіпцянамі і інш. старажытнымі народамі.
Скруткі папірусу.
3. -а, мн. -ы, -аў. Рукапіс на такім матэрыяле.
|| прым. папі́русны, -ая, -ае і папі́русавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
славя́не, -вя́н, адз. славяні́н, -а, м.
Адна з самых вялікіх у Еўропе груп роднасных па мове і культуры народаў (беларусы, палякі, балгары і інш.), якія ўтвараюць тры галіны: усходне-, заходне- і паўднёваславянскую.
|| ж. славя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. славя́нскі, -ая, -ае.
Славянскія мовы.
С. эпас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зазямлі́ць, ‑зямлю, ‑земліш, ‑земліць; зак., што.
Злучыць электрычную машыну, прыладу, радыёпрыёмнік і інш. з зямлёй для паляпшэння іх работы, засцярогі людзей ад электрычнага току. Зазямліць антэну радыёпрыёмніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гра́фства, ‑а, н.
1. Графскі тытул.
2. Зямля, якая знаходзілася пры феадальным ладзе ва ўладанні графа.
3. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Англіі, Ірландыі, ЗША і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выпраме́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Вылучаць прамянёвую энергію, светлавыя, цеплавыя і інш. прамяні. Выпраменьваць святло. Выпраменьваць злектрамагнітныя хвалі. □ Пышныя русыя валасы, здавалася, выпраменьвалі ўласнае святло. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ідэало́гія, ‑і, ж.
Сістэма ідэй, уяўленняў, палітычных, філасофскіх, мастацкіх і інш. поглядаў, якія характарызуюць тое або іншае грамадства, клас; светапогляд. Марксісцка-ленінская ідэалогія. Пралетарская ідэалогія. Буржуазная ідэалогія.
[Ад грэч. idea — паняцце і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)