Вуркама́н ’нелюдзімы, але хітры чалавек’ (Яўс.). Ад ву́рка (гл.) з экспрэсіўным суфіксам ‑ман, вядомым у беларускай і інш. славянскіх мовах (Слаўскі, 4, 243); сюды ж рус. дан. воркома́н, відаць, збліжанае з вор ’злодзей’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Відочны 1 ’вядомы ў аколіцы чалавек’ (Шат.). З польск. widoczny ’бачны, які можна бачыць, дасягнуць (вокам)’.

Відочны 2 ’наяўны, відавочны’ (КТС, Сцяшк., Яруш.; КЭС, лаг.). Запазычана з польск. widoczny ’відны, ясны, пышны, прыгожы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ахлы́сцік ’ашуканец, асоба без пачуцця чалавечай годнасці’ (КЭС, лаг.), ’падлетак, несамастойны чалавек’ (глыб., полац., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад ахлыстаць ’пабіць’, гл. хлыстаць, параўн. польск. ochlast ’ілгун’, ад ochlastać (Варш. сл., 545). Гл. хлысцік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Баланды́чыты ’біць лынды, каніцеліцца’ (Клім.). Аналагічныя ўтварэнні і ў іншых усх.-слав. мовах (рус., укр.). Бясспрэчна, адносіцца да групы: рус. бала́ндать, бала́ндить ’вазіцца, займацца балбатнёй’, укр. баланда ’марудны, нехлямяжы чалавек; балбатун’. Гл. баланда́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zarzut, ~u

м. закід; дакор; папрок; абвінавачанне;

czynić (robić) ~y — папракаць; дакараць;

człowiek bez ~u — бездакорны чалавек;

być pod ~em — быць абвінавачаным

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

maniera

manier|a

ж.

1. манера, спосаб;

2. манеры;

dobre ~y — добрыя манеры;

człowiek bez maniera — чалавек без манер;

3. пагард. манернасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дзіця, ✂ і дзіцё, ✂, н.

  1. Зусім маленькі хлопчык або дзяўчынка.

    • Дзеці дашкольнага ўзросту.
    • Д. не заплача — матка не здагадаецца (з нар.).
    • Яшчэ зусім д.

  2. перан., чаго. Пра чалавека, які набыў яркія рысы свайго асяроддзя і часу.

    • Д. свайго веку.
    • Д. вуліцы.
    • Д. прыроды (чалавек, не крануты гарадской культурай).

|| памянш. дзіцятка, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

свіння, ✂, ж.

  1. Парнакапытная млекакормячая жывёліна, свойскі від якой разводзяць для атрымання сала, мяса, скуры, шчаціння.

  2. перан. Пра таго, хто робіць каму-н. непрыемнасці, пра няўдзячнага чалавека (разм.).

    • С. ты, а не чалавек!

◊

  • Падлажыць свінню каму (разм. неадабр.) — зрабіць непрыемнасць.

|| памянш. свінка, ✂.

  • Марская с. (невялікая бясхвостая жывёліна-грызун).

|| прым. свіны, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

геній, ✂, м.

  1. Самая высокая ступень творчай здольнасці.

    • Музычны г. Чайкоўскага.

  2. Чалавек, надзелены такой здольнасцю.

    • Творчасць геніяў.

  3. У старажытнарымскай міфалогіі: дух — заступнік чалавека, пазней — увогуле ўвасабленне дабра, зла і пад.

    • Добры г. (той, хто памагае каму-н., аказвае на каго-н. дабратворны ўплыў).
    • Злы г. (той, хто аказвае на каго-н. дрэнны ўплыў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

ану́ча, ✂, ж.

  1. Кавалак якой-н. тканіны (звычайна старой).

    • А. для мыцця падлогі.

  2. Парванае, паношанае, старое адзенне (разм.).

    • Сабралася многа розных ануч.

  3. Кавалак тканіны для абгортвання ног.

  4. мн. Пра ўборы, строі (разм. неадабр.).

    • Яна толькі і думае пра анучы.

  5. перан. Бязвольны, бесхарактарны чалавек.

    • А., а не хлапец.

|| памянш. анучка, ✂.

|| прым. анучны, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)