помилосе́рдствовать / помилосе́рдствуй(те)! змі́луйся (змі́луйцеся), злі́туйся (злі́туйцеся)!; (да что ты, что вы!) (ды) што ты (вы)!; (прости, простите!) дару́й(це)!, выбача́й(це)!; (постой, постойте!) пасто́й(це)!, пачака́й(це)!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

оповеща́ть несов. апавяшча́ць (каго); абвяшча́ць (каму што); (извещать) паведамля́ць (каму);

заблаговре́менно оповеща́ть о собра́нии всех уча́стников за́гадзя апавяшча́ць аб схо́дзе ўсі́х удзе́льнікаў, за́гадзя абвяшча́ць аб схо́дзе ўсі́м удзе́льнікам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

угляде́ть сов.

1. (увидеть) уба́чыць, угле́дзець;

2. (устеречь) разг. упільнава́ць, дагле́дзець (каго, што);

ра́зве за всем угляди́шь? хі́ба за ўсім упільну́еш?;

за ним не угляди́шь яго не ўпільну́еш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

удовлетвори́ть сов.

1. (желание, просьбу) задаво́ліць, здаво́ліць;

2. (обеспечить) забяспе́чыць;

удовлетвори́ть семена́ми забяспе́чыць насе́ннем;

3. (оказаться в соответствии) задаво́ліць (што);

удовлетвори́ть тре́бованиям задаво́ліць запатрабава́нні;

4. (сделать довольным) здаво́ліць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

усмотре́ть сов.

1. уба́чыць, угле́дзець;

2. (устеречь) дагле́дзець, упільнава́ць (каго, што);

за всем сра́зу не усмо́тришь за ўсім адра́зу не дагле́дзіш;

за ним не усмо́тришь яго́ не ўпільну́еш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прапанава́ць

(польск. proponować, ад лац. proponere)

1) заявіць аб гатоўнасці памагчы, даць у чыё-н. распараджэнне што-н. (напр. п. свае паслугі);

2) унесці прапанову, параіць, парэкамендаваць (напр. п. новы план заняткаў);

3) папрасіць выканаць што-н. (напр. п. з’явіцца на пасяджэнне).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

фон​1

(фр. fond, ад лац. fondus = аснова)

1) асноўны колер карціны (напр. светлы ф.);

2) задні план карціны або таго, што мы бачым (напр. дом на фоне мора);

3) перан. агульныя ўмовы, абставіны, у якіх што-н. адбываецца (напр. агульны ф. падзей).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

адкі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.

1. каго-што. Кінуць убок, назад, наперад; рэзка, з сілай адштурхнуць.

А. камень.

2. перан., каго-што. Не прыняць, адмовіцца ад чаго-н. (разм.).

А. усе магчымасці.

А. сумненні.

3. перан., каго-што. Атакуючы, прымусіць адступіць.

А. ворага далёка назад.

4. што. Адкрыць, адвесці ўбок, адвярнуць, закінуць назад што-н., замацаванае адным краем.

А. века скрыні.

5. Адвесці назад, убок; закінуць (галаву, руку, нагу).

А. галаву.

6. каго-што. Зменшыць на пэўную колькасць, адняць.

А. сотню рублёў.

7. ас. і безас., каго-што. Вярнуцца (пра хваробу).

Грып яго адкінуў (разм.).

8. што. Адбіць, стварыць (цень, святло і пад.).

Сад адкінуў густы цень.

9. перан. Вярнуць да пройдзенай стадыі ў развіцці чаго-н.

Вайна ўсё адкінула назад.

10. Не прыняць пад увагу пры лічэнні, ацэнцы каго-, чаго-н.

Улічыць галоўнае, адкінуць выпадковае.

◊

Адкінуць хвост (капыты) (разм.) — памерці.

|| незак. адкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прыве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі; -ве́дзены; зак.

1. каго (што). Ведучы, памагчы дайсці.

П. дзяцей дадому.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго (што). Паслужыць шляхам да чаго-н.

Сляды прывялі паляўнічых да нары.

Сцежка прывяла на паляну.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што), да чаго. Давесці да якога-н. выніку, стаць прычынай чаго-н.

Новыя факты прывялі вучонага да важнага адкрыцця.

Усё гэта можа п. да вялікіх непрыемнасцей.

4. каго-што і ў што. Зрабіць што-н. (што ўказана назоўнікам).

П. ў захапленне. П. прыгавор у выкананне. П. ў належны выгляд.

5. каго. Даць прыплод, нарадзіць (разм.).

Свіння прывяла адзінаццаць парасят.

6. што. Паведаміць для падмацавання чаго-н., напомніць.

П. выказванне вучонага. П. прыклад.

|| незак. прыво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. прывядзе́нне, -я, н. (да 3, 4, 6 знач.) і прыво́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Vita sine amicis tristitia est

Жыццё без сяброў сумнае.

Жизнь без друзей грустна.

бел. Чалавек без друга, што яда без солі. Чалавек без друга, што дрэва без карэння.

рус. Не мил и свет, когда друга нет. Без друга жить ‒ самому себе постылому быть. Без друзей да без связи что без мази: скрипит, негладко, ехать гадко. Без друга ‒ сирота, с другом ‒ семьянин.

фр. La vie sans ami(s) est triste (Жизнь без друга/друзей грустна).

англ. Friendless is poor (Беден не имеющий друзей).

нем. Freunde sind über Silber und Gold (Друзья больше, чем золото и серебро).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)