Verbum

абаткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Заткнуць чым-н. дзіркі, шчыліны і пад.

А. пазы мохам.

А. і засмаліць лодку.

2. Абгарадзіць што-н., абсадзіць што-н., наўтыкаўшы галінак або палак, абкружыць чым-н. уваткнутым.

А. галінкамі градку.

|| незак. абтыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

парашы́ць, -рашу́, -рэ́шыш, -рэ́шыць; зак., што, на чым і з інф. (разм.).

1. Прыняць якое-н. рашэнне, рашыць.

Парашылі, што трэба ехаць неадкладна.

Ну, на чым вы тут парашылі?

2. Падумаўшы, разважыўшы, прыйсці да якога-н. вываду.

Усё абгледзеўшы, мы парашылі, што нехта ўжо тут быў да нас.

парэ́заць, -э́жу, -э́жаш, -э́жа; -э́ж; -э́заны; зак.

1. што. Параніць чым-н. вострым.

П. руку.

2. што і чаго. Нарэзаць у якой-н. колькасці, разрэзаць на часткі.

П. дроў.

3. каго (што). Зарэзаць у якой-н. колькасці.

П. гусей.

|| звар. парэ́зацца, -э́жуся, -э́жашся, -э́жацца; -э́жся (да 1 знач.).

пераара́ць, -ру́, -рэ́ш, -рэ́; -ро́м, -раце́, -ру́ць; -ры́; -ра́ны і пераво́раны; зак.

1. што. Узараць занава.

П. бульбянішча.

2. што і чаго. Узараць усё, многае.

Колькі зямлі пераараў за свой век.

3. што. Правесці баразну ўпоперак чаго-н.

П. дарогу.

|| незак. пераво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераво́рванне, -я, н.

пракрыча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; зак.

1. Абазвацца крыкам.

Пракрычала дзіця.

2. што і без дап. Вымавіць, гучна крычучы.

П. «ура».

3. Правесці які-н. час крычучы.

◊

Пракрычаць вушы каму пра каго-што, аб кім-чым (разм., неадабр.) — надакучыць бясконцымі расказамі, нястрымнай балбатнёй пра што-н.

прылажы́ць, -ажу́, -о́жыш, -о́жыць; -о́жаны; зак., што да чаго.

Тое, што і прыкласці.

П. палец да вуснаў.

П. намаганні.

П. рукі да чаго-н. (перан.: пачаць рабіць што-н., праявіўшы ініцыятыву).

|| незак. прыклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыклада́нне, -я, н. і прыкла́дванне, -я, н.

спра́ўдзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што (разм.).

1. Ажыццявіць, здзейсніць; выканаць.

С. сваю мару.

2. Апраўдаць што-н. (звычайна пра надзеі і пад.).

С. бацькоўскія надзеі і спадзяванні.

3. Правільна прадказаць што-н. (разм.).

На гэты раз сіноптыкі спраўдзілі.

|| незак. спра́ўджваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. спра́ўджванне, -я, н.

угарну́ць, угарну́, уго́рнеш, уго́рне; угарні́; уго́рнуты; зак., каго-што ў што.

1. Горнучы, перамясціць куды-н.

У. жару ў печ.

2. Ухутаць у што-н., закрыўшы з усіх бакоў; увярцець, укруціць.

У. рэчы ў паперу.

У. дзіця ў коўдру.

|| незак. уго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уго́ртванне, -я, н.

узвалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -ло́чаны; зак. (разм.).

1. каго-што. Падняць наверх што-н. цяжкае, грувасткае.

У. мех на воз.

2. каго (што). З цяжкасцю паставіць на ногі.

У. каня на ногі.

|| незак. узвалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і узвала́кваць, -аю, -аеш, -ае.

упамяну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -нёны і -ну́ты; зак., каго-што, пра каго-што, аб кім-чым або са злуч. «што».

Назваць, закрануць мімаходам у размове, пры пералічэнні.

У. чыё-н. імя.

У. пра даўняе здарэнне.

|| незак. упаміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. упаміна́нне, -я, н.