расійскі фізік, заснавальнік навук. школы па спектраскапіі. Акад.АНСССР (1946). Скончыў Маскоўскі ун-т (1913), працаваў у ім у 1913—15, 1923-Л5 і 1947—51. З 1934 у Фіз. ін-це АНСССР, адначасова з 1951 праф. Маскоўскага фіз.-тэхн. ін-та. Навук. працы па фіз. оптыцы і спектраскапіі. Разам з Л.І.Мандэльштамам (незалежна ад індыйскіх фізікаў Ч.Рамана і К.С.Крышнана) адкрыў камбінацыйнае рассеянне святла на крышталях (1928). Пад яго кіраўніцтвам распрацаваны метады спектральнага аналізу металаў, сплаваў і арг. сумесей, створаны шэраг спектраскапічных прылад. Аўтар навуч. дапаможніка «Оптыка» і 3-томнага «Элементарнага падручніка фізікі». Дзярж. прэмія СССР 1941.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АСМАЛО́ЎСКІ Юрый Міхайлавіч
(н. 5.7.1942, в. Шастакова Камянецкага р-на Брэсцкай вобл.),
бел. трэнер па веславанні на байдарках і каноэ. Засл. трэнер Беларусі (1968), засл. трэнер СССР (1970). Скончыў Бел.ін-тфіз. культуры (1963). З 1964 трэнер старт. т-ва «Працоўныя рэзервы», з 1993 трэнер-выкладчык Рэсп. школы вышэйшага спарт. майстэрства Цэнтра фіз. выхавання і спорту навучэнцаў і студэнтаў Мін-ва абароны Рэспублікі Беларусь. Сярод выхаванцаў чэмпіёны свету, Еўропы Т.Папова, М.Хахол, Л.Кабакова і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУ́РНЫ Уладзімір Барысавіч
(н. 11.11.1941, с. Тоцкае Арэнбургскай вобл., Расія),
бел. спартсмен і трэнер (парашутны спорт). Засл. майстар спорту (1973), засл. дзеяч фіз. культуры Беларусі (1976), засл. трэнер СССР (1979). Скончыў Бел.ін-тфіз. культуры (1962). Чэмпіён свету ў групавым скачку і камандным першынстве (1966), у акрабатычных скачках у асабістым (1968) і камандным (1972—76) пяршынствах. Абсалютны чэмпіён Еўропы (1975), СССР (1972). Чэмпіён СССР (1967, 1971—73, 1977—78). Шматразовы рэкардсмен свету, СССР.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
неправадні́км.фіз., эл. Níchtleiter m -s, -, Di¦eléktrikum n -s, -ken і -ka
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прато́нм.фіз. Protón n -s, -en;
паскара́льнік прато́наўядзерн. Protónenbeschleuniger m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
расшчапля́цца
1. sich spálten, sich zersplíttern;
2.хім., фіз. sich zersétzen, sich spálten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нуклі́ды
(ад лац. nucleus = ядро)
фіз. агульная назва атамаў, якія адрозніваюцца колькасцю нуклонаў у ядры або, пры аднолькавай колькасці нуклонаў, змяшчаюць розную колькасць пратонаў ці нейтронаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трэк
(англ. track)
1) спартыўнае збудаванне з кругавой трасай для трэніровак і спаборніцтваў па вела- і мотаспорту;
2) фіз. след, які пакідае зараджаная часціца ў рэчыве.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цеплавы́ Wärme-, thérmisch;
цеплавы эфе́ктфіз. Wärmeleistung f -;
цеплава́я ізаля́цыятэх. Wärmeschutz m -es;
цеплаво́е расшырэ́ннефіз. Wärmeschub m -(e)s, thérmische Áusdehnung;
цеплавы́ ўдармед. Hítzschlag m -(e)s, -schläge
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Volúmen
[vo-]
n -s, - i Volúmina
1) фіз. аб’ём
2) том, кні́га
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)