ЛА́НДСБЕРГ Рыгор Самуілавіч

(22.1.1890, г. Волагда, Расія — 2.2.1957),

расійскі фізік, заснавальнік навук. школы па спектраскапіі. Акад. АН СССР (1946). Скончыў Маскоўскі ун-т (1913), працаваў у ім у 1913—15, 1923-Л5 і 1947—51. З 1934 у Фіз. ін-це АН СССР, адначасова з 1951 праф. Маскоўскага фіз.-тэхн. ін-та. Навук. працы па фіз. оптыцы і спектраскапіі. Разам з Л.І.Мандэльштамам (незалежна ад індыйскіх фізікаў Ч.Рамана і К.С.Крышнана) адкрыў камбінацыйнае рассеянне святла на крышталях (1928). Пад яго кіраўніцтвам распрацаваны метады спектральнага аналізу металаў, сплаваў і арг. сумесей, створаны шэраг спектраскапічных прылад. Аўтар навуч. дапаможніка «Оптыка» і 3-томнага «Элементарнага падручніка фізікі». Дзярж. прэмія СССР 1941.

Тв.:

Избр. труды. М.; Л., 1958.

Літ.:

Г.С.Ландсберг: Очерки и воспоминания. М., 1993.

т. 9, с. 119

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АСМАЛО́ЎСКІ Юрый Міхайлавіч

(н. 5.7.1942, в. Шастакова Камянецкага р-на Брэсцкай вобл.),

бел. трэнер па веславанні на байдарках і каноэ. Засл. трэнер Беларусі (1968), засл. трэнер СССР (1970). Скончыў Бел. ін-т фіз. культуры (1963). З 1964 трэнер старт. т-ва «Працоўныя рэзервы», з 1993 трэнер-выкладчык Рэсп. школы вышэйшага спарт. майстэрства Цэнтра фіз. выхавання і спорту навучэнцаў і студэнтаў Мін-ва абароны Рэспублікі Беларусь. Сярод выхаванцаў чэмпіёны свету, Еўропы Т.Папова, М.Хахол, Л.Кабакова і інш.

т. 2, с. 37

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГУ́РНЫ Уладзімір Барысавіч

(н. 11.11.1941, с. Тоцкае Арэнбургскай вобл., Расія),

бел. спартсмен і трэнер (парашутны спорт). Засл. майстар спорту (1973), засл. дзеяч фіз. культуры Беларусі (1976), засл. трэнер СССР (1979). Скончыў Бел. ін-т фіз. культуры (1962). Чэмпіён свету ў групавым скачку і камандным першынстве (1966), у акрабатычных скачках у асабістым (1968) і камандным (1972—76) пяршынствах. Абсалютны чэмпіён Еўропы (1975), СССР (1972). Чэмпіён СССР (1967, 1971—73, 1977—78). Шматразовы рэкардсмен свету, СССР.

т. 5, с. 537

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

неправадні́к м. фіз., эл. Nchtleiter m -s, -, Di¦elktrikum n -s, -ken і -ka

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прато́н м. фіз. Protn n -s, -en;

паскара́льнік прато́наў ядзерн. Protnenbeschleuniger m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

расшчапля́цца

1. sich splten, sich zersplttern;

2. хім., фіз. sich zerstzen, sich splten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нуклі́ды

(ад лац. nucleus = ядро)

фіз. агульная назва атамаў, якія адрозніваюцца колькасцю нуклонаў у ядры або, пры аднолькавай колькасці нуклонаў, змяшчаюць розную колькасць пратонаў ці нейтронаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трэк

(англ. track)

1) спартыўнае збудаванне з кругавой трасай для трэніровак і спаборніцтваў па вела- і мотаспорту;

2) фіз. след, які пакідае зараджаная часціца ў рэчыве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цеплавы́ Wärme-, thrmisch;

цеплавы эфе́кт фіз. Wärmeleistung f -;

цеплава́я ізаля́цыя тэх. Wärmeschutz m -es;

цеплаво́е расшырэ́нне фіз. Wärmeschub m -(e)s, thrmische usdehnung;

цеплавы́ ўдар мед. Htzschlag m -(e)s, -schläge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Volmen

[vo-]

n -s, - i Volmina

1) фіз. аб’ём

2) том, кні́га

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)