Verbum

анлайнавы слоўнік

дыяптры́я

(гр. dioptreia = назіранне, вымярэнне)

адзінка вымярэння аптычнай сілы лінзы або сістэмы лінзаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каэрцыты́метр

(ад лац. coercitio = стрымліванне + -метр)

прыбор для вымярэння каэрцытыўнай сілы (гл. каэрцытыўны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АЭРАДЫНАМІ́ЧНАЯ СІ́ЛА,

сіла, з якой газападобнае асяроддзе (напр., паветра) дзейнічае на паверхню цвёрдага цела, што рухаецца ў гэтым асяроддзі. Адрозніваюць тры кампаненты аэрадынамічнай сілы $\vec{R} : \vec{X}$ — сіла аэрадынамічнага (лабавога) супраціўлення, накіраваная супраць скорасці цела $\vec{V}$ , $\vec{Y}$ — пад’ёмная сіла, $\vec{Z}$ — бакавая сіла, перпендыкулярная да дзвюх першых. Вызначэнне аэрадынамічнай сілы для целаў рознай формы і розных рэжымаў палёту — адна з асн. задач аэрадынамікі.

т. 2, с. 172

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АВАНСАВА́НЫ КАПІТА́Л,

грашовая сума, затрачаная на куплю сродкаў вытв-сці і рабочай сілы з мэтай атрымання прыбытку. Частка авансаванага капіталу, затрачаная на куплю прылад і прадметаў працы, утварае пастаянны капітал, а авансаваная на куплю рабочай сілы — пераменны капітал. Прайшоўшы сферу абарачэння, авансаваны капітал вяртаецца да прадпрымальніка ў выглядзе 3 частак: вартасці спажытых асноўнага капіталу і абаротнага капіталу (выдаткі вытв-сці) і прыбытку.

т. 1, с. 59

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВОЛЬТАМПЕ́РНАЯ ХАРАКТАРЫ́СТЫКА

(ВАХ),

залежнасць падзення напружання на элеменце эл. ланцуга ад сілы току, што працякае праз яго (або залежнасць сілы току праз элемент ланцуга ад прыкладзенага напружання). Калі супраціўленне элемента не залежыць ад току, то ВАХ — прамая лінія, якая праходзіць праз пачатак каардынат. ВАХ нелінейных элементаў (эл.-вакуумныя, газаразрадныя і цвердацелыя прылады) маюць нелінейныя ўчасткі і розную форму. Гл. таксама Адмоўнае супраціўленне.

т. 4, с. 269

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

проверя́ть несов., в разн. знач. правяра́ць;

проверя́ть докуме́нты правяра́ць дакуме́нты;

проверя́ть часы́ правяра́ць гадзі́ннік;

проверя́ть свои́ си́лы правяра́ць свае́ сі́лы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сосредото́чить сов. сканцэнтрава́ць, засяро́дзіць; (собрать) сабра́ць;

сосредото́чить войска́ сканцэнтрава́ць во́йскі;

сосредото́чить си́лы сабра́ць (сканцэнтрава́ць) сі́лы;

сосредото́чить внима́ние сканцэнтрава́ць (засяро́дзіць) ува́гу;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

pokrętło

н. паваротная ручка; рычаг;

pokrętło siły głosu — рэгулятар сілы голасу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

przecenić

зак. пераацаніць;

przecenić towar — пераацаніць тавар;

przecenić siły — пераацаніць сілы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

◎ Напру́д ’насілу’ (Сержп., Отч.), сюды ж напру́дзіцца ’напружыцца’ (Пал.), ’напрэгчы ўсе сілы’ (Растарг.). Да *pręd ’цячэнне’, што звязана чаргаваннем з *pręd‑, гл. прадиць, прачуць; іншыя значэнні прадстаўлены ў пруд ’запруда’, прудкі ’хуткі’ і пад. Цікавы архаізм, у якім захавалася першасная семантыка славянскага слова ’сіла, напружанне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)