баклажа́н
(перс. baklažan)
агародная расліна сям. паслёнавых, пашыраная пераважна ў тропіках і субтропіках, а таксама мясісты плод гэтай расліны сіняга або фіялетавага колеру; вырошчваецца на поўдні Беларусі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пека́н
(англ. pecan, з індз.)
дрэва сям. арэхавых з масляністымі пажыўнымі пладамі, пашыранае ў Паўд. Амерыцы, а таксама ядомы плод гэтага дрэва ў выглядзе арэха; амерыканскі арэх.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фіста́шка
(фр. pistache)
дрэва сям. анакардыевых з перыстым лісцем, пашыранае пераважна ў Міжземнамор’і, Сярэд. Азіі, Цэнтр. Амерыцы, а таксама плод гэтага дрэва, які мае форму невялікага арэха.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гру́ша і ігру́ша, ‑ы; Р мн. груш і ігруш; ж.
1. Фруктовае дрэва сямейства ружакветных з сакавітымі салодкімі пладамі ў форме акруглага конуса. Груша-дзічка. Марозаўстойлівы сорт ігруш.
2. Плод гэтага дрэва. Натрэсці груш. Сушаныя грушы. Кампот з ігруш.
3. толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Лыжкі з грушы.
•••
Земляная груша — шматгадовая кармавая і тэхнічная клубняносная расліна сямейства складанакветных; тапінамбур.
На вярбе грушы растуць у каго — маніць, расказвае небыліцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́каўка 1, ма́кыўка ’плод маку, галоўка’, ’верхняя частка чаго-небудзь (галавы, купала царквы, гары’ (ТСБМ, Грыг., Нас., Шат., Яшк., Мат. Гом., Ян., Сл. ПЗБ), ’рэпіца ў каровы’ (пух., З нар. сл.), гарадоц. макавіца ’тс’ (Сл. ПЗБ). У выніку намінацыі з макавая галоўка. Да мак (гл.).
Ма́каўка 2, макоўка ’гарлачык белы, Nymphaea alba L.’ (гом., Кіс., Ян.) утварылася ў выніку семантычнага пераносу паводле падабенства з макаўка 1 (гл.); параўн. укр. ма́ківка ’кветка маку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́пях ’пупышка; невялікі плод’ (Сцяц.; слонім., Нар. словатв.), пупах, папаха ’пупышка; коцік на дрэве; кутас’ (ТС), пупех ’пупышка’ (в.-дзв., Шатал.), пупах ’тс’ (Сл. Брэс.), пупех, мн. л. пу‑ пяхё ’саскі грудзей’ (Скарбы), пупах ’тс’ (пін. Шатал.), сюды ж пу́пішак ’пупышка’ (карэліц., Нар. лекс.), укр. пу́ппях, пу́пʼяшок ’бутон; завязь’, рус. зах.-бранск. пу́плух, пу́плушек ’бутон; малое дзіця’. Да пуп ’набухшая пупышка’ з рэдкай суфіксацыяй, магчыма, палаталізаваны варыянт да пу́паха ’тс’ (Мат. Гом.). Параўн. пу́пышы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Et miseriarum portus est patientia
Цярпенне ‒ прытулак ад бед.
Терпение ‒ пристанище от бед.
бел. Цярпён — спасён. Цярпі, Грышка, спасён будзеш.
рус. При горести терпенье ‒ невольное спасенье. Терпенье и труд всё перетрут. Час терпеть, а век жить.
фр. La patience est amère, mais son fruit est doux (Терпенье горько, но плод его сладок).
англ. Patience is a plaster for all sores (Терпение ‒ лекарство от всех болячек).
нем. Geduld überwindet alles (Терпенье преодолевает всё). Geduld überwindet Holzäpfel (Терпение преодолевает деревянные яблоки).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
пе́рсік
(лац. persicus = персідскі)
пладовае дрэва сям. ружавых, пашыранае ў цёплаўмераных і субтрапічных зонах, а таксама сакаўны плод гэтага дрэва з пушыстай жаўтавата-чырвонай скуркай і буйной костачкай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пілакарпі́н
(н.-лац. pilocarpina, ад гр. pilos = шапка, шлем + karpos = плод)
лекавы прэпарат, алкалоід, які атрымліваюць з лісця пілакарпуса і прымяняюць пры лячэнні глаўкомы і некаторых іншых хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Arbore fructu cognoscitur
Дрэва пазнаюць па плодзе.
Дерево узнают по плоду.
бел. Якое дрэва, такія і адросткі. Якое карэнне, такое і насенне. Пазнаюць птушку па палёце.
рус. Яблоко от яблоньки недалеко катится. Дерево по плодам, а человека по делам [узнают].
фр. Le fruit ne tombe jamais loin de l’arbre (Плод никогда не падает далеко от дерева).
англ. The tree is known by its fruit (Дерево узнают по плодам).
нем. Der Apfel fällt nicht weit vom Stamm (Яблоко падает недалеко от ствола).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)