гітлеры́зм, ‑у, м.

Фашысцкая дыктатура ў Германіі на чале з Гітлерам (1933–1945 г.), а таксама яе ідэалогія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касмапаліты́зм, -у, м.

1. Ідэя сусветнага грамадзянства, якая ставіць агульначалавечыя інтарэсы і каштоўнасці вышэй за інтарэсы асобнай нацыі або ўвогуле адмаўляе паняцце нацыянальных традыцый і нацыянальнай культуры.

2. Ідэалогія, светапогляд, згодна з якім усе народы належаць да адной супольнасці, заснаванай на агульнай маралі.

|| прым. касмапаліты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

леніні́зм, ‑а, м.

Вучэнне У.І. Леніна, якое з’яўляецца далейшым развіццём і канкрэтызацыяй марксізма ва ўмовах імперыялізму і пралетарскіх рэвалюцый; ідэалогія Камуністычнай партыі Савецкага Саюза.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

антыкамуні́зм, ‑у, м.

Варожая камуністычнай практыцы буржуазная ідэалогія, асноўным зместам якой з’яўляецца паклёп на сацыялістычны лад, фальсіфікацыя палітыкі і мэт камуністычных партый, вучэння марксізма-ленінізма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касмапаліты́зм, ‑у, м.

Рэакцыйная буржуазная ідэалогія, якая, апіраючыся на фальшывы лозунг «чалавек — грамадзянін свету», прапагандуе адмаўленне ад нацыянальнага суверэнітэту, абыякавыя адносіны да радзімы і нацыянальнай культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нацыяна́л-дэмакра́т, ‑а, М ‑раце, м.

Член буржуазнай партыі, для якой характэрныя рэакцыйная ідэалогія і палітыка абароны інтарэсаў буржуазіі сваёй нацыі пад прыкрыццём фальшывага сцяга «агульнанацыянальных» інтарэсаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нацыяналі́зм, -у, м.

1. Ідэалогія і палітыка ў галіне нацыянальных адносін і культуры, якая зыходзіць з ідэй нацыянальнай перавагі пануючай нацыі і супрацьпастаўлення яе іншым нацыям.

Барацьба з нацыяналізмам.

2. Пачуццё нацыянальнага самазахавання, якое асабліва праяўляецца ў пэўныя гістарычныя перыяды, калі нацыі пагражае небяспека.

|| прым. нацыяналісты́чны, -ая, -ае.

Нацыяналістычная палітыка.

Нацыяналістычныя погляды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

антыкамуні́зм

(ад анты- + камунізм)

варожая камуністычнай тэорыі і практыцы ідэалогія і палітыка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэідэалагіза́цыя

(ад дэ- + ідэалогія)

вызваленне ад ідэалогіі, змяншэнне яе ролі ў жыцці грамадства.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

антысаветы́зм, ‑у, м.

Варожая СССР, савецкаму ладу рэакцыйная ідэалогія і палітыка сучаснага капіталізму, заснаваная на наўмысным скажэнні тэорыі і практыкі навуковага камунізма; варожыя адносіны да савецкага ладу, Савецкага Саюза; антысавецкая прапаганда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)