чорнае - Пошук

Чо́рнае во́зера н. Čórnaje i Tschórnaje-See n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Абсалютна чорнае цела 1/38 (іл.); 5/592; 6/251; 7/571; 8/448, 462; 9/437; 11/102

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

АБСАЛЮ́ТНА ЧО́РНАЕ ЦЕ́ЛА,

ідэалізаваны аб’ект, які поўнасцю паглынае эл.-магн. выпрамяненне, што падае на яго (паглынальная здольнасць роўная адзінцы). У прыродзе не існуе, хоць паглынальная здольнасць некаторых рэчываў (сажа, плацінавая чэрнь) блізкая да 0,95. Штучная мадэль абсалютна чорнага цела (гл. рыс.) — вял. пустая замкнёная поласць з непразрыстымі сценкамі і маленькай уваходнай адтулінай. Пры звычайных т-рах выпрамяненне A, якое ўваходзіць праз адтуліну, шмат разоў адбіваецца ад сценак поласці C і практычна назад не выходзіць. Выпрамяненне абсалютна чорнага цела вызначаецца толькі яго абс. т-рай, размеркаванне энергіі ў ім падпарадкоўваецца Планка закону выпрамянення. Адыгрывае важную ролю ў тэорыі эл.-магн. выпрамянення.

Мадэль **абсалютна чорнага цела**. A — выпрамяненне; C — поласць.

т. 1, с. 42

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

чо́рны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	чо́рны	чо́рная	чо́рнае	чо́рныя
Р.	чо́рнага	чо́рнай чо́рнае	чо́рнага	чо́рных
Д.	чо́рнаму	чо́рнай	чо́рнаму	чо́рным
В.	чо́рны (неадуш.) чо́рнага (адуш.)	чо́рную	чо́рнае	чо́рныя (неадуш.) чо́рных (адуш.)
Т.	чо́рным	чо́рнай чо́рнаю	чо́рным	чо́рнымі
М.	чо́рным	чо́рнай	чо́рным	чо́рных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прада́жніцтва, -а, н.

Прадажніцкія паводзіны, учынкі.

Пайсці на чорнае п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Чёрное мо́ре Чо́рнае мо́ра.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́кава-чо́рны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ла́кава-чо́рны	ла́кава-чо́рная	ла́кава-чо́рнае	ла́кава-чо́рныя
Р.	ла́кава-чо́рнага	ла́кава-чо́рнай ла́кава-чо́рнае	ла́кава-чо́рнага	ла́кава-чо́рных
Д.	ла́кава-чо́рнаму	ла́кава-чо́рнай	ла́кава-чо́рнаму	ла́кава-чо́рным
В.	ла́кава-чо́рны (неадуш.)	ла́кава-чо́рную	ла́кава-чо́рнае	ла́кава-чо́рныя (неадуш.) ла́кава-чо́рных (адуш.)
Т.	ла́кава-чо́рным	ла́кава-чо́рнай ла́кава-чо́рнаю	ла́кава-чо́рным	ла́кава-чо́рнымі
М.	ла́кава-чо́рным	ла́кава-чо́рнай	ла́кава-чо́рным	ла́кава-чо́рных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гудро́н, -у, м.

Чорнае смалістае рэчыва, якое атрымліваецца пры перагонцы нафты.

|| прым. гудро́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гу́ста-чо́рны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	гу́ста-чо́рны	гу́ста-чо́рная	гу́ста-чо́рнае	гу́ста-чо́рныя
Р.	гу́ста-чо́рнага	гу́ста-чо́рнай гу́ста-чо́рнае	гу́ста-чо́рнага	гу́ста-чо́рных
Д.	гу́ста-чо́рнаму	гу́ста-чо́рнай	гу́ста-чо́рнаму	гу́ста-чо́рным
В.	гу́ста-чо́рны (неадуш.) гу́ста-чо́рнага (адуш.)	гу́ста-чо́рную	гу́ста-чо́рнае	гу́ста-чо́рныя (неадуш.) гу́ста-чо́рных (адуш.)
Т.	гу́ста-чо́рным	гу́ста-чо́рнай гу́ста-чо́рнаю	гу́ста-чо́рным	гу́ста-чо́рнымі
М.	гу́ста-чо́рным	гу́ста-чо́рнай	гу́ста-чо́рным	гу́ста-чо́рных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жало́бна-чо́рны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	жало́бна-чо́рны	жало́бна-чо́рная	жало́бна-чо́рнае	жало́бна-чо́рныя
Р.	жало́бна-чо́рнага	жало́бна-чо́рнай жало́бна-чо́рнае	жало́бна-чо́рнага	жало́бна-чо́рных
Д.	жало́бна-чо́рнаму	жало́бна-чо́рнай	жало́бна-чо́рнаму	жало́бна-чо́рным
В.	жало́бна-чо́рны (неадуш.) жало́бна-чо́рнага (адуш.)	жало́бна-чо́рную	жало́бна-чо́рнае	жало́бна-чо́рныя (неадуш.) жало́бна-чо́рных (адуш.)
Т.	жало́бна-чо́рным	жало́бна-чо́рнай жало́бна-чо́рнаю	жало́бна-чо́рным	жало́бна-чо́рнымі
М.	жало́бна-чо́рным	жало́бна-чо́рнай	жало́бна-чо́рным	жало́бна-чо́рных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Verbum