1. Частка спіны крыху ніжэй пояса, таліі. Да абеду накапалі пяць скрынь [бульбы]. Ныла паясніца, спіна.Навуменка.
2. Паласа тканіны, якая прышываецца да верхняй часткі спадніцы, штаноў. Збянтэжаны Міхалка тузануў угару за паясніцу штаны і павярнуўся .. выйсці.Чорны.Рыгор таксама намачаўся [мачанкі]. Добра такі намачаўся, аж паясніца ўелася ў жывот.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тое, што і страпянуцца. Дзяўчынка ўстрапянулася, як птушанё, і з надзеяй ускінула твар угару.Чорны.Злева раптам прагучэлі два разложыстыя гарматныя стрэлы, узляцела малінавая ракета. Туравец адразу ўстрапянуўся: пачалося!Мележ.Устрапянуліся Гусі белыя, Пер’е скінулі на вадзе.Трус.Апошнія мае словы прагналі як папрок. Аксана ўстрапянулася ўся, загаварыла горача, вельмі хвалюючыся.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
up and down
а) угару́ і ўні́з
б) туды́-сюды́; у шмат які́х або́ ро́зных ме́сцах
up and down the country — шмат дзе ў кра́і
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Vacua arista super plenas eminet
Пусты колас тырчыць над поўнымі.
Пустой колос торчит над полными.
бел. Пусты колас заўсёды нос кверху дзярэ. Пусты колас угару тырчыць. Колас, што зярнят не мае, угару лоб задзірае.
рус. Пустой колос голову кверху носит. Порожний колос выше стоит. Пустое слово, как солома, ‒ много местом, да мало весом. Пустая бочка пуще гремит.
фр. Les tonneaux vides sont ceux qui font le plus de bruit (Пустые бочки гремят больше всего).
англ. Empty vessels make the greatest sound (Пустая посуда громче гремит).
нем. Leere Ähren stehen aufrecht (Пустые колосья стоят прямо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
гу́шкаць
1. scháukeln vt, schwíngen* vt; hín- und hérbewegen;
ве́цер гу́шкае дрэ́вы der Wind wiegt die Bäume;
2. (дзіця) wíegen vt;
3. (падкідваць каго-н угару) (únter Hóchrufen) in die Luft wérfen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вантро́ба, ‑ы, ж.
1.Разм. Чэрава, жывот. Нямала прагная папоўская вантроба паглынула народнага дабра.«Звязда».
2.толькімн. (вантро́бы, ‑аў). Унутраныя органы грудной клеткі і жывата. Адным узмахам нажа ад сябе.. [Мая] разразала срабрысты жывот судака, паварочвала нож лязом угару і ходам рукі назад тронкамі вычышчала вантробы.Дуброўскі.— І лісіца тут была, на свежаніну з’явілася, — дадаў.. [Дзямід], паказваючы на зямлю, — а над вантробамі крумкачы пастараліся.В. Вольскі.
•••
Пераесці (ад’есці) вантробыкамугл. пераесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
1. Тое, што і імкнуцца (у 1 знач.). Жоўтыя хвалі з белым накіпам бурліва імкнуць і імкнуць у далячынь.Пестрак.А сэрца ўсё імкне да бацькаўскага краю.Багдановіч.Імкнуць палкі, ідуць байцы Чырвонай слаўнай раці.Колас.
2. Распасцірацца, цягнуцца ў якім‑н. напрамку. Ад плошчы, праз мост, угару імкнуў праспект.Карпаў.
3.што. Накіроўваць рух, цягнуць куды‑н. Галіны распасцёрты, дрэва Свой стан імкне ў блакіт пусты...Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падра́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Зрабіць драпіну (драпіны) на чым‑н.; злёгку абдзерці. Падрапаць ногі аб іржышча. □ [Кухаркі] нават аканом баіцца: бегае то туды, то сюды ад адной фурманкі да другой і пакрыквае на парабкаў, каб часам чаго не пабілі, не падрапалі.Каліна.Лістоўкі, якія нельга было адклеіць, Ёшка падрапаў нажом.Пестрак.
2. Драпаць некаторы час; драпнуць некалькі разоў. Воўк прыціснуўся ў кут, заляскаў зубамі, падрапаў зямлю і палез угару.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казыро́к, ‑рка, м.
1. Шчыток у галаўным уборы, які выступае над ілбом; брыль (у 2 знач.). [Бондар] далонню падняў угару казырок.. шапкі і адкрыў высокі.. лоб.Чарнышэвіч.[Лёдзя] ледзь не наткнулася на каржакаватага хлопца ў кепцы з адарваным казырком і таму падобнай на берэт.Карпаў.// Шчыток, які надзяваецца без галаўнога ўбору, для аховы вачэй ад яркага святла.
2. Невялікі навес у чым‑н., над чым‑н. Спорны вясновы дожджык наляцеў знянацку і загнаў Паўла Гушчу пад казырок бліжэйшага пад’езда.Шыцік.
•••
Браць (узяць) пад казырокгл. браць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разве́яць, ‑вею, ‑вееш, ‑вее; зак., што.
Разнесці ў розныя бакі (ветрам); пусціць па ветры. Ветрык развеяў туман, перастала імжыць.П. Ткачоў.Каля плёсу віхор падхапіў шматкі сухога сена, падняў іх угару і развеяў.Федасеенка.//перан. Рассеяць, знішчыць, разагнаць. Развеяць трывогу. □ Пачуўся ўсплёск, успыхнула злосць у душы рыбака, а злосць гэтую развеяў звонкі дзявочы смех.Брыль.Каб як-небудзь развеяць сумны настрой, Максім спытаў у Сяргея: — Як табе тут жывецца ў горадзе?Машара.Нясмелы агеньчык развеяў паўзмрок, і хата зноў стала пустой і ціхай.Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)