расхо́джаны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Разбіты, папсаваны доўгай хадою. Расходжаныя прыступкі. □ Ідзе .. [сусед] пасярод дарогі і шырокімі расходжанымі ступнямі босых ног мякка шлёпае па пяску. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парали́ч пара́ліч, -чу м., разг. пара́люш, -шу м.;
разби́тый параличо́м разбі́ты пара́лічам (пара́люшам);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ачужэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які страціў сувязь з блізкімі, знаёмымі, аддаліўся, стаў чужым. Тры дні.. [Даніла] тады нічога не браў у рот, а хадзіў, як разбіты, — пануры і ачужэлы. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Размазката́ный ’разбіты ўшчэнт’ (Юрч. СНЛ), мазгата́ць ’біць, разбіваць’, ’стукаць’ (Нас.). Узыходзіць да прасл. *moskotati, *mozgotati (ЭССЯ, 20, 18–19, 92), параўн. маскатаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
battered [ˈbætəd] adj.
1. разбі́ты; зно́шаны, пано́шаны;
a battered old car стара́я разбі́тая машы́на
2. : a battered baby syndrome сіндро́м жо́рсткіх адно́сін да дзяце́й
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Разваява́ць (рузвуюва́ць) ’разбурыць, раскідаць, растрэсці, пабіць’ (Юрч.), развоева́ць ’разбіць, раскідаць, растрэсці’, разваява́ны ’сапсуты, парваны’ (Сцяшк.), развоёваный ’разбіты, раскіданы’ (Нас.). Ад раз- і ваява́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разворошённый развару́шаны, разваро́чаны, мног. паразваро́чваны; разбі́ты, мног. паразбіва́ны; растрэ́сены, мног. парастраса́ны; раскіда́ны, мног. параскіда́ны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поражённый
1. (ударом) паражо́ны; уда́раны;
2. (побеждённый) паражо́ны, перамо́жаны; (разбитый) разбі́ты;
3. мед. пашко́джаны; (разбитый) разбі́ты;
4. перен. ура́жаны; (удивлённый) здзі́ўлены;
5. юр. пазба́ўлены (каго, чаго);
поражённый в права́х пазба́ўлены право́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Патла́чаны, потлаченъ ’разбіты’ (Карскі, Труды, 338). Да ц.-слав., ст.-рус. по‑тлачити ’выраўняць’, польск. tłoczyć, чэш. tlačit, славац. tlaciť ’націскаць, выціскаць, ціснуць’. Прасл. tolčiti (Махэк₂, 644) /ШЫІ/telkti утаўчы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патла́ты ’кудлаты, калматы’ (ТСБМ, Некр.). Укр. па́тла, патла́тий, рус. паўд. па́тла, мн. лік па́тлы, сеўск. па́дла, ’тс’, па́тлать ’матляць’. Можна меркаваць, што крыніцай паходжання гэтага слова ці пасрэдніцамі з’яўляюцца цюрк. мовы, параўн. тур. patlak ’разбіты, трэснуты, расколаты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)