Delphinum natare doces

Вучыць дэльфіна плаваць.

Учить дельфина плавать.

бел. Не вучы кульгаць: і так ногі баляць. Не вучы краўца: без цябе скроіць. Не вучы салаўя песні пець. Не вучы вучонага.

рус. Орла учить летать. Не учи плавать щуку, щука знает свою науку. Не учи козу, сама стянет с возу. Ученого учить ‒ только портить. Не учи плясать, я и сам скоморох. Не учи рыбу плавать, а собаку ‒ лаять. Не учи хромать, у кого ноги болят.

фр. Apprendre aux poissons à nager (Учить рыбу плавать). On n’apprend pas au fils du pêcheur à manger du poisson (Сына рыбака не учат есть рыбу).

англ. You are teaching your granny to suck eggs (Ты учишь свою бабушку есть яйца).

нем. Lehre nicht die Fische schwimmen und die Tauben fliegen (Не учи рыб плавать, а голубей летать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

По́рч ’шкода; псаванне’, м. р. або ж. р. (ТС; петрык., Мат. Гом.; Юрч. Вытв.), порча ’тс’ (беласт., Сл. ПЗБ; ТС). Укр. порча, рус. порча ’тс’ выводзяць з cnopmümu, портить ’псаваць’ (ЕСУМ, 4, 533; Фасмер, 3, 337), сюды ж польск. parcieć ’сохнуць, вянуць (пра садавіну і гародніну)’ і ’прарастаць у вільгаці і цяпле’, што дазваляе рэканструяваць прасл. *рыііʼti ’псаваць’. Сувязь з пароць (гл.) (Міклашыч, 243; Фасмер, 4, 335) непрымальная. Імаверна, роднаснае да прэлы, спёрты, заперці, запор (гл.). Параўн. ст.-рус. прытоіш ’патраціць, не захаваць’, славен. priШ ’пакаваць’. Сной (512) звязвае апошняе з порт ’тканіна, перавязь’ (гл. порт2). Параўн. таксама літ. pursti ’гніць’, piirtiti ’трасці, боўтаць’, pereti ’выседжваць птушанят’. Корань захаваўся ў *za‑pbH‑ъkъ, параўн. укр. запорток, польск. zapartek ’яйка-баўтун’, ’тухлае, сапсаванае яйка’, параўн. рус. испорченное (яйцо); адсюль першаснае значэнне ’тое, што сапрэла, сапсавалася ў закрытай прасторы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перетра́вливать несов.

1. (отравлять всех или многих) труці́ць, ператру́чваць; вытру́чваць;

2. (затравливать всех, многих) охот. гнаць, страля́ць;

3. (портить травлением) техн. ператра́ўліваць, ператраўля́ць;

перетра́вливать рису́нок ператраўля́ць рысу́нак;

4. (потравой уничтожить всё или многое) траві́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ма́ркаI в разн. знач. ма́рка, -кі ж.;

почто́вая ма́рка пашто́вая ма́рка;

фабри́чная ма́рка фабры́чная ма́рка;

высо́кой (вы́сшей, пе́рвой) ма́рки высо́кай (найвышэ́йшай, пе́ршай) ма́ркі;

держа́ть (выде́рживать) ма́рку трыма́ць (вытры́мліваць) ма́рку;

под ма́ркой чего́ пад ма́ркай чаго́;

по́ртить ма́рку псава́ць ма́рку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нерв м.

1. нерв;

зро́кавы н. — зри́тельный нерв;

трайні́чны — н. тройни́чный нерв;

2. только мн. не́рвы;

3. перен. (центр чего-л.) нерв;

жале́зныя не́рвы — желе́зные не́рвы;

дзе́йнічаць на не́рвы — де́йствовать на не́рвы;

ігра́ць на не́рвах — игра́ть на не́рвах;

псава́ць не́рвыпо́ртить не́рвы;

трапа́ць не́рвы — трепа́ть не́рвы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ма́рка I ж., в разн. знач. ма́рка;

пашто́вая м. — почто́вая ма́рка;

м. заво́да — ма́рка заво́да;

но́выя ~кі станко́ў — но́вые ма́рки станко́в;

пад ~кай — (чаго) под ма́ркой (чего);

вытры́мліваць (трыма́ць) ~ку — выде́рживать (держа́ть) ма́рку;

псава́ць ~купо́ртить ма́рку;

пе́ршай ~кі — пе́рвой ма́рки

ма́рка II ж. (денежная единица) ма́рка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перакру́чваць несов.

1. перекру́чивать;

2. (портить, вертя) перекру́чивать, перевёртывать;

3. (на новое место) перевёртывать, переви́нчивать;

4. (поворачивать кругообразно) перекру́чивать;

5. перевёртывать, перевора́чивать, повёртывать, повора́чивать;

6. (делать на свой лад) перевёртывать, перевора́чивать;

7. (наматывать заново) перема́тывать;

8. перен., разг. перевёртывать, перевора́чивать; извраща́ть, искажа́ть, перекове́ркивать, перевира́ть;

1-8 см. перакруці́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скру́чваць несов.

1. (изготовлять кручением) свива́ть, скру́чивать;

2. (складывать трубкой) ска́тывать, свёртывать; скру́чивать;

3. сви́нчивать, отви́нчивать;

4. (сматывая, навивать на что-л.) сма́тывать;

5. (вертя, портить) свёртывать;

6. (связывать) скру́чивать;

7. безл. (сводить судорогами) корёжить, ко́рчить;

8. разг. зажи́ливать;

9. (удаляя сердцевину, изготовлять) де́лать;

1-9 см. скруці́ць 1-9

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свора́чивать несов.

1. зваро́чваць; см. свороти́ть;

2. (скатывать) скру́чваць;

3. (заворачивать с краёв) зго́ртваць;

4. перен. (суживать, ограничивать деятельность) зго́ртваць; (сокращать) скарача́ць;

5. воен. (перестраивать в глубину) перастро́йваць;

6. (поворачивать в сторону, придавать другое направление) зваро́чваць, збо́чваць;

7. перен. (менять тему разговора) зваро́чваць;

8. (вывихивать) разг. зваро́чваць, выві́хваць;

9. (сбивать на сторону) разг. зваро́чваць, збіва́ць;

10. (вертя, портить) разг. скру́чваць; см. свёртывать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кровь кроў, род. крыві́ ж.;

кровь с молоко́м кроў з малако́м;

плоть и кровь плоць і кроў;

кровь уда́рила, бро́силась в го́лову кроў кі́нулася ў галаву́;

кровь сты́нет кроў сты́не;

се́рдце кровью облива́ется сэ́рца крывёю абліва́ецца;

по́ртить кровь (кому-л.) псава́ць кроў (каму-небудзь);

проли́ть кровь пралі́ць кроў;

пить кровь (чью-л.) піць (смакта́ць) кроў (чыю-небудзь);

кровь игра́ет кроў бурлі́ць;

кровью зали́ться кро́ўю (крывёю) умы́цца;

кровь и́з носу кроў з но́са;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)