Ноч ’ноч, частка сутак’ (Бяльк., Шат., Сл. ПЗБ, ТС), укр. ніч, рус. ночь, польск., чэш., славац., н.-луж. noc, в.-луж. nóc, славен. nóč, серб.-харв. но̑ћ, макед. ноќ, балг. нощ. Прасл. *noktь, роднаснае літ. naktis, лат. nakts, ст.-прус. naktin (він. скл. адз. л.), ст.-інд. nák, náktis ’ночы’, лац. nox, noctis (він. скл.), грэч. νύξ ’ноч’, гоц. nahts (Фасмер, 3, 87; Махэк₂, 401; Бязлай, 2, 227). У аснове матывацыі значэнне ’гнуць, сцягваць’, параўн. лац. nox пры necto ’сцягваць, звязваць’, што дало значэнне ’закрываць (святло)’ (Макоўскі, Мир слов и знач., 139), параўн. сутон ’тонкі лядок на вадзе’ і ’змрок’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пропи́ть сов., в разн. знач. прапі́ць, мног. папрапіва́ць;

пропи́ть де́ньги прапі́ць гро́шы;

пропи́ть го́лос разг. прапі́ць го́лас;

пропи́ть всю ночь прапі́ць усю́ ноч;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

правартава́ць сов., в разн. знач. прокарау́лить, просторожи́ть, простере́чь;

п. усю́ ноч — прокарау́лить (просторожи́ть, простере́чь) всю ночь;

п. зло́дзея — прокарау́лить (просторожи́ть, простере́чь) во́ра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прагарэ́ць сов., в разн. знач. прогоре́ть;

кастру́ля ~рэ́ла — кастрю́ля прогоре́ла;

ліхта́р ~рэ́ў усю́ ноч — фона́рь прогоре́л всю ночь;

спра́ва ~рэ́ла — де́ло прогоре́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праглядзе́ць сов., в разн. знач. просмотре́ть, прогляде́ть;

п. ру́капіс — просмотре́ть (прогляде́ть) ру́копись;

усю́ ноч п. на зо́ры — всю ночь просмотре́ть (прогляде́ть) на звёзды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праскрыпе́ць сов., прям., перен. проскрипе́ть;

акані́цы ~пе́лі ўсю ноч — ста́вни проскрипе́ли всю ночь;

стары́ яшчэ́ ~пі́ць не́калькі гадо́ў — стари́к ещё проскрипи́т не́сколько лет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прачыта́ць сов.

1. прям., перен. прочита́ть, проче́сть;

п. запі́ску — прочита́ть запи́ску;

2. (провести время за чтением) прочита́ть;

п. усю́ ноч — прочита́ть всю ночь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прочита́ть сов., прям., перен. прачыта́ць, мног. папрачы́тваць;

прочита́ть объявле́ние прачыта́ць аб’я́ву;

прочита́л всю ночь прачыта́ў усю́ ноч;

прочита́ть на лице́ испу́г прачыта́ць на тва́ры спало́х;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прокуса́ть сов.

1. (прокусить во многих местах) разг. папраку́сваць;

2. (кусать в течение какого-л. времени) пракуса́ць;

комары́ проку́сали всю ночь камары́ пракуса́лі ўсю ноч;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ДЗЁБЛІН (Döblin) Альфрэд

(10.8.1878, г. Шчэцін, Польшча — 28.6.1957),

нямецкі пісьменнік. Як ваен. ўрач удзельнічаў у 1-й сусв. вайне. У 1933—45 і з 1953 — у эміграцыі. Адзін з прадстаўнікоў ням. экспрэсіянізму, у рэчышчы якога напісаны раманы — філас. «Тры скачкі Ван-Луня» (1915), гіст. «Валенштэйн» (1920), утапічны «Горы, моры і гіганты» (1924). Аўтар раманаў «Гамлет, або Канец доўгай ночы» (1956), трылогіі «Амазонкі» (1937—48), тэтралогіі «Лістапад 1918» (1938—50), апавяданняў, п’ес, літ.-крытычных і публіцыстычных прац. Вяршыня творчасці — своеасаблівы «раман выхавання» — «Берлін, Александэрплац» (1929). У творах Дз. традыц. манера пісьма спалучаецца з эксперыментальнай, паглыбленасць у душэўны свет герояў з глыбокімі філас.-сімвалічнымі абагульненнямі; шырока выкарыстоўваюцца міфал. і літ. рэмінісцэнцыі і аналогіі.

Тв.:

Рус. пер. — Гамлет, или Долгая ночь подходит к концу. М., 1983.

Е.А.Лявонава.

т. 6, с. 109

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)