прыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Нагнуць, нахіліць; трохі сагнуць. Саўка, сутулаваты высокі мужчына, прыгнуў галаву ў дзвярах і выйшаў на двор. Федасеенка. Старасць прыгнула яго .. стан і кінула на твар і на высокі лоб цэлую сетку маршчын. Колас. // Сагнуўшы, нахіліць да чаго‑н. [Рыльскі] каменем убіў два цвікі, прыгнуў іх, і падлога зноў мела свой сапраўдны выгляд. Чорны. Як шары, Паліліся антонаўкі І да долу прыгнулі сады. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахі́л, -у, м.
1. гл. нахіліць, нахіліцца.
2. Пастава цела пад вуглом паміж гарызантальнай і вертыкальнай плоскасцю.
Н. дрэў.
3. Схіл, спуск, пакатая паверхня.
Круты н.
4. перан. Прыхільнасць, схільнасць, цяга да чаго-н.
Н. да музыкі.
5. Наяўнасць якіх-н. унутраных задаткаў, схільнасць да чаго-н.
Н. да прастуды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нахіле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нахіляць — нахіліць.
2. Тое, што і нахіл (у 4 знач.). Дзед меў да сецей нахіленне, А вудзіць — не: не меў цярпення. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захілі́ць, ‑хілю, ‑хіліш, ‑хіліць; зак., каго-што.
Разм. Засланіць, загарадзіць чым‑н. Нахіліць твар рукамі. □ Змрок, нібы аканіцамі, захіліў вокны, у хаце зрабілася цёмна. Чарот. [Жанчына] рухава ўстала, сваёй постаццю захіліла акно. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нагном ’нахіліўшы пасудзіну’ (піць) (Сл. ПЗБ, дзярж., З нар. сл., Нар. сл.), ’адным глытком, не адпачываючы, піць’ (беласт., Ніва, 22 красавіка 1979 г.), ’з бутэлькі, з гладыша, без шклянкі (піць)’ (бяроз., КЭС). Да нагнуць ’нахіліць’, параўн. больш архаічную форму нагбом (набгом) ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
схілі́ць, схілю́, схі́ліш, схі́ліць; схі́лены; зак.
1. што. Нагнуць, нахіліць; апусціць.
Жыта схіліла спелыя каласы.
2. перан., каго (што) да чаго і на што. Пераканаць у неабходнасці якога-н. учынку, рашэння.
С. сяброў да ўцёкаў.
С. выступаўшых на свой бок.
◊
Схіліць галаву — прызнаць сябе пераможаным, пакарыцца каму-, чаму-н.
|| незак. схіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. схіле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нахі́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад нахіліць.
2. у знач. прым. Які адхіляецца ад вертыкальнага і гарызантальнага становішча. Нахіленая плоскасць. □ Неўзабаве з люка па нахіленай рашотцы на.. канвеер з грукатам пасыпаліся адліўкі. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагну́ць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак.
1. што. Сагнуўшы, нахіліць, накіраваць уніз. Нагнуць галаву. □ Сцёпка нагнуў галінку, сарваў тры зялёныя яблыкі — сабе, Лазавіку, Свідзерскаму. Хомчанка.
2. чаго. Нарабіць, нарыхтаваць нейкую колькасць чаго‑н. гнутага. Нагнуць дуг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахіну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.
1. Наспех накінуць, апрануць на сябе што‑н. Нахінуць куртку на плечы.
2. Абл. Нахіліць. Сядае пчолка на верасовю галінку, калышацца, пасля нахіне яе аж да самай зямлі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nakłonić
зак.
1. нахіліць, нагнуць, схіліць;
2. угаварыць, схіліць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)