пучковы, папулярная назва рас. імітацыі нідэрландскага дуката ў 1735—1869. У афіц. дакументах упамінаецца як «вядомая манета». На аверсе — выява рыцара з пучком 7 стрэл у правай руцэ і мячом у левай, кругавая легенда на лац. мове, на рэверсе — у квадратным картушы пяцірадковая легенда на лац. мове. Прызначаўся спачатку толькі для выплат за мяжой, паступова заняў значнае месца і ва ўнутр. абарачэнні. З 19 ст.Л. звычайна выплачвалі жалаванне вайскоўцам на ўскраінах Рас. імперыі — у Сярэдняй Азіі, на Каўказе, у Царстве Польскім.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
экспліка́цыя
(лац. explicatio = тлумачэнне)
1) тлумачэнне ўмоўных абазначэнняў на планах, картах; легенда;
2) кароткае пісьмовае суправаджэнне экспазіцыі музея або выстаўкі;
3) рэжысёрскі план спектакля, оперы, балета і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ságe
f -, -n
1) пада́нне, леге́нда, са́га
wie die ~ erzählt — зго́дна з пада́ннем
2) чу́тка, пагало́ска
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
преда́ниеII(легенда) пада́нне, -ння ср.;
по преда́нию паво́дле пада́ння;
◊
свежо́ преда́ние, а ве́рится с трудо́м было́ няда́ўна, а паве́рыць ця́жка; мно́га чу́ецца, ды ма́ла ве́рыцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Beschréibung
f -, -en
1) апіса́нне
das spóttet jéder ~ — гэ́та не паддае́цца ніцкаму апіса́нню
2) тапагр.леге́нда (ка́рты)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
разбагаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць багатым. Легенда казала — на гэтых землях самы найлепшы касец, самы працавіты плугар не разбагацее.Бялевіч.Міналі гады, суседнія арцелі адбудаваліся, разбагацелі.Марціновіч.//нашто. Набыць, атрымаць каго‑, што‑н.; разжыцца. Па сухіх месцах пайшоў у ход кустарэз, які як брытваю, зрэзвае не толькі кусты, але і самыя сосны. Разбагацеў ужо на тэхніку генерал.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́га1, ‑і, ДМ сазе, ж.
Старажытнае скандынаўскае і ірландскае народнае гераічнае сказанне. //Легенда, паэтычнае сказанне. Дзе вы, паэты Старога і новага свету? Дзе вашы сагі, Што клічуць за волю ў бой?Танк.На гранях сілы і адвагі Тачыла смерць касу не раз. Ёй вуснамі народнай сагі Адходную прапеў наш час.Хадыка.
[Стараж.-ісланд. — saga.]
са́га2, нескл., н.
Крупы з крухмалу сагавай пальмы, а таксама штучныя крупы з кукурузнага або бульбянога крухмалу.
[Малайск.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fable
[ˈfeɪbəl]1.
n.
1) ба́йка f.
2) вы́думка f.; вы́мысел -лу m.
3) міт -у m., леге́ндаf.
2.
v.
1) піса́ць або́ раска́зваць ба́йкі
2) каза́ць няпра́ўду, мані́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
паэ́ма, ‑ы, ж.
1. Вялікі вершаваны твор з апавядальным або лірычным сюжэтам. Лірычная паэма. □ У першапачатковы варыянт паэмы «Сцяг брыгады» была ўключана невялікая песня-легенда пра музыку-цымбаліста.Гіст. бел. сав. літ.
2.перан. Пра што‑н. прыгожае, велічнае, незвычайнае. Нашы дні — паэмы-былі, Сказ нідзе нячуты.Колас.Сама ты, радзіма, жывая паэма.Глебка.
3. Музычны твор свабоднай формы з лірычным зместам. У канцэртах аркестра гучалі ўсе сімфоніі Чайкоўскага, яго ўверцюры, паэмы.«Беларусь».
[Грэч. póiēma.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзінабо́рства, ‑а, н.
Барацьба адзін на адзін паміж двума праціўнікамі; паядынак. Даўней гэта выглядала так. Сустракаліся два варожыя станы. Асілкі скрыжоўвалі зброю, а ворагі тым часам, гледзячы з двух бакоў на адзінаборства, набіраліся злосці, каб рынуцца пасля ў крывавы бой.Брыль.// Барацьба аднаго з некалькімі праціўнікамі адначасова або са стыхіяй. Сама легенда была нескладанай: паводле яе, адзін толькі Страцім-лебедзь адмовіўся ад Ноевага каўчэга, сам уступіўшы ў адзінаборства са стыхіяй патопу.Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)