◎ Несудо́мны, несудомы ’надта вялікі, страшны’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Несудо́мны, несудомы ’надта вялікі, страшны’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
у́хать
1.
вдалеке́ у́хал гром удалечыні́ бу́хаў (грыме́ў) гром;
2. (с шумом падать)
3. (класть в большом количестве)
4. (пропадать)
5. (расходовать)
6. (ударять)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́лас, -су
○ адда́ць г. — отда́ть го́лос;
пазба́віць ~су — лиши́ть го́лоса;
стра́та галасо́ў — (в результате выборов) потеря́ голосо́в;
◊ пада́ць г. — пода́ть го́лос;
не падава́ць ~су — не подава́ть го́лоса;
г. у г. — го́лос в го́лос;
на ўвесь г. — во весь го́лос;
у адзі́н г. — в оди́н го́лос;
не сваі́м ~сам (крыча́ць) — не свои́м го́лосом (
крыча́ць не́мым (дурны́м) ~сам —
павыша́ць г. — (на каго) повыша́ть го́лос (на кого);
падня́ць (узня́ць) г. — подня́ть го́лос;
пада́ць г. — пода́ть го́лос;
пада́ць г. — (за каго, што) пода́ть го́лос (за кого, что);
сарва́ць г. — сорва́ть го́лос;
магі́льны г. — моги́льный го́лос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́лос
вдали́ послы́шался го́лос удалечыні́ пачу́ўся го́лас;
высо́кий го́лос высо́кі го́лас;
рома́нс для двух голосо́в рама́нс для двух галасо́ў;
го́лос кри́тики го́лас кры́тыкі;
пра́во го́лоса пра́ва го́ласу;
реша́ющий го́лос раша́ючы го́лас;
◊
подня́ть го́лос в защи́ту узня́ць го́лас у абаро́ну;
го́лос в го́лос го́лас у го́лас;
пода́ть го́лос пада́ць го́лас;
во весь го́лос на ўвесь го́лас;
в оди́н го́лос у адзін го́лас;
повыша́ть го́лос (на кого) павыша́ць го́лас (на каго);
не свои́м го́лосом (
с чужо́го го́лоса з чужо́га го́ласу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Вяцю-вяцю, вецю́‑вецю́ ’падзыўныя словы для свіней’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
не́чага I
1.
2.
3. частица
не́чага II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дурны́
1. (лишённый ума) глу́пый;
2. (бестолковый, неразумный) глу́пый, дура́цкий;
3.
◊ д. як пень (як бара́н, як бот) — глуп как си́вый ме́рин;
~ны́я гро́шы — шальны́е де́ньги;
крыча́ць ~ны́м го́ласам —
~ны́я жа́рты — глу́пая шу́тка;
з ~но́га ро́зуму — от (с) большо́го ума́;
няма́ дурны́х! — нет дурако́в!;
на маю́ ~ну́ю галаву́ (дурны́ ро́зум) — по моему́ сла́бому разуме́нию...;
за ~но́й галаво́й нага́м неспако́й —
пашлі́ ~но́га, а за ім друго́га —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ну
1.
ну, начина́йте! ну, пачына́йце!;
ну, что же да́льше? ну, што ж дале́й?;
ну́-ка! ану́!;
ну же! ну (ану́!);
ну тебя́!
ну и пого́дка! ну і надво́р’е!;
ну уж денёк! ну і дзянёк!;
ну и ну! ну і ну!;
(да) ну, неуже́ли? (ды) ну, няўжо́?;
ну не сове́стно ли вам? ну ці ж не со́рамна вам?;
ну хорошо́! ну до́бра!;
ну коне́чно ну вядо́ма;
ну нет ну не;
ну да ну так;
2.
а ну как он прие́дет? а што, калі́ ён прые́дзе?;
ну как кто́-нибудь уви́дит а што, калі́ хто-не́будзь уба́чыць;
3.
он ну
и ну петь і дава́й спява́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
драть
1. (рвать, разрывать на части)
2. (отделять, снимать) драць, дзе́рці; (вырывать) рваць, вырыва́ць;
драть кору́ с де́рева драць (дзе́рці) кару́ з дрэ́ва;
драть зерно́ драць (дзе́рці) зе́рне;
драть зу́бы
3. (растерзывать)
ко́ршун дерёт ку́рицу каршу́н дзярэ́ ку́рыцу;
волк дерёт овцу́ воўк ду́шыць аве́чку;
4. (наказывать поркой, сечь)
5. (брать слишком дорого)
6. (скоблить, тереть)
драть пол го́ликом драць (дзе́рці, шарава́ць) падло́гу дзеркачо́м;
7. (царапать, раздражать)
горчи́ца дерёт го́рло гарчы́ца дзярэ́ го́рла;
бри́тва дерёт бры́тва дзярэ́;
8. (
9. (убегать, удирать)
◊
моро́з по ко́же дерёт маро́з па ску́ры прабяга́е;
драть го́рло (гло́тку) драць го́рла;
драть шку́ру (с кого-л.) драць шку́ру (з каго-небудзь).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
свой,
1.
2.
◊ на сваі́м хле́бе — на свои́х хлеба́х;
не пры сваі́м ро́зуме — не в своём уме́;
не сваі́м го́ласам (крыча́ць) — не свои́м го́лосом (
сам не с. — сам не свой;
с. хло́пец — свой па́рень;
с. чалаве́к — свой челове́к;
с. брат — свой брат;
сваі́м аду́мам — свои́м умо́м; как взду́мается;
сваі́мі сі́ламі — свои́ми си́лами;
сваі́м хо́дам — свои́м хо́дом;
сваі́м судо́м — свое́й вла́стью;
у с. час — в своё вре́мя;
ісці́ сваёй даро́гай — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём);
свая́ кашу́ля бліжэ́й да це́ла — своя́ руба́шка бли́же к те́лу;
свая́ кроў — своя́ кровь;
свая́ ме́рка — свой арши́н;
свая́ рука́ — своя́ рука́;
сваёй руко́й — свое́й руко́й;
дайсці́ сваёй галаво́й — дойти́ свои́м умо́м;
на сваю́ галаву́ — на свою́ го́лову;
называ́ць рэ́чы сваі́мі імёнамі — называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми;
на свае́ во́чы ба́чыць — свои́ми глаза́ми ви́деть;
на сваі́х дваі́х —
зарабі́ць сваі́м мазалём — зарабо́тать свои́м трудо́м;
сваі́м гарбо́м — свои́м горбо́м;
сваі́х не пазна́еш — свои́х не узна́ешь;
не ве́рыць сваі́м вача́м (вуша́м) — не ве́рить свои́м глаза́м (уша́м);
ко́жнаму сваё — ка́ждому своё;
трыма́ць сваё наўме́ — име́ть за́днюю мысль;
на сваю́ шы́ю — на свою́ ше́ю;
дрыжа́ць за сваю́ шку́ру — дрожа́ть за свою́ шку́ру;
ратава́ць сваю́ шку́ру — спаса́ть свою́ шку́ру;
глядзе́ць са сваёй звані́цы — смотре́ть со свое́й колоко́льни;
ме́раць на свой капы́л — ме́рить на свой арши́н;
гнуць сваю́ лі́нію — гнуть свою́ ли́нию;
уткну́ць свой нос — су́нуть свой нос;
на свой страх — на свой страх;
на сваю́ адка́знасць — на свою́ отве́тственность, на свой страх и риск;
на сваі́м ме́сцы — на своём ме́сте;
паставі́ць на (сваё) ме́сца — (каго) поста́вить на (своё) ме́сто (кого);
не ў сваёй тале́рцы — не в свое́й таре́лке;
пры сваі́х інтарэ́сах — при свои́х интере́сах;
не ба́чыць дале́й свайго́ но́са — да́льше своего́ но́са не ви́деть;
ве́даць як свае́ пяць па́льцаў — знать как свои́ пять па́льцев;
гаспада́р свайго́ сло́ва — хозя́ин своего́ сло́ва;
сказа́ць сваё сло́ва — сказа́ть своё сло́во;
ма́йстар сваёй спра́вы — ма́стер своего́ де́ла;
дзяўбці́ сваё — тверди́ть своё;
сваі́мі сло́вамі — свои́ми слова́ми;
сваі́м пара́дкам — свои́м поря́дком, свои́м чередо́м;
у сваю́ чаргу́ — в свою́ о́чередь;
замыка́цца ў сваёй шкарлу́піне — замыка́ться в свое́й скорлупе́;
вары́цца ў сваі́м саку́ — вари́ться в со́бственном (своём) соку́;
стая́ць на сваі́х нага́х — стоя́ть на свои́х нога́х;
перарабі́ць на свой лад — переде́лать на свой лад;
паста́віць на сваі́м — поста́вить на своём;
стая́ць на сваі́м — стоя́ть на своём;
пра́віць сваё — упо́рствовать, стоя́ть на своём;
сваёй асо́бай — со́бственной персо́ной;
гаспада́р свайго́ лёсу — хозя́ин свое́й судьбы́;
не ба́чыць як сваі́х вушэ́й — не ви́деть как свои́х уше́й;
уваткну́ць свае́ тры гро́шы — су́нуть свой нос;
не ў свае́ са́ні не садзі́ся —
свая́ рука́ ўлады́ка —
свая́ ха́тка — ро́дная ма́тка —
у сваёй ха́це і сце́ны памага́юць —
поп сваё, а чорт сваё —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)