кво́лы сла́бый, хи́лый; боле́зненный; делика́тный, не́жный; тщеду́шный;
~лае здаро́ўе — сла́бое здоро́вье;
~лыя ўсхо́ды — хи́лые всхо́ды;
к. пялёстак — не́жный лепесто́к;
к. стары́ — хи́лый (тщеду́шный) стари́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отнима́ть несов.
1. адніма́ць, адыма́ць; (здоровье — ещё) адбіра́ць;
2. (брать силой) адбіра́ць;
3. (ребёнка от груди) адніма́ць, адву́чваць;
4. (вычитать) разг. адніма́ць, адыма́ць; см. отня́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разру́шить сов.
1. разбуры́ць, мног. паразбу́рваць, паразбура́ць; (развалить) развалі́ць;
2. перен. разбуры́ць, сапсава́ць; (погубить) загубі́ць; (расстроить) расстро́іць;
разру́шить здоро́вье сапсава́ць здаро́ўе;
разру́шить наде́жды разбуры́ць надзе́і;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Quod hodie non est, cras erit
Чаго няма сёння, будзе заўтра.
Чего нет сегодня, будет завтра.
бел. Не цяпер, дык у чацвер. Будзе кірмаш і на нашай вуліцы. Жывы нажыве. Калі не маю цяпер, дык буду мець у чацвер.
рус. Будет день, будет и пища. Даст Бог день, даст Бог и пищу. Дал Бог роток, даст и кусок. Даст Бог здоровье, даст и счастье. Бог дал живот, даст и здоровье. Будешь жив, будешь и сыт.
фр. Chaque demain apporte pain (Каждое завтра/завтрашний день приносит хлеб/пищу).
англ. Every dog has his day (У каждого пса есть свой день). It’s a long lane that has no turning (Слишком длинна аллея без поворотов).
нем. Neuer Tag, neuer Sinn (Новый день, новый смысл).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
укрепля́ться
1. в разн. знач. умацо́ўвацца; (прикрепляться — ещё) прымацо́ўвацца;
здоро́вье укрепля́ется здаро́ўе ўмацо́ўваецца;
батальо́н укрепля́ется о́коло мо́ста́ батальён умацо́ўваецца каля́ мо́ста;
2. страд. умацо́ўвацца; прымацо́ўвацца; см. укрепля́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цвету́щий
1. прич. які́ (што) цвіце́;
2. прил. квітне́ючы; квіту́чы;
цвету́щий край квітне́ючы (квіту́чы) край;
у него́ цвету́щий вид у яго́ квітне́ючы вы́гляд;
цвету́щее здоро́вье квітне́ючае здаро́ўе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подправля́ть несов.
1. падпраўля́ць;
подправля́ть рису́нок падпраўля́ць малю́нак (рысу́нак);
2. (здоровье) разг. падпраўля́ць;
3. (всовывать под что-л.) падсо́ўваць, засо́ўваць;
подправля́ть полови́к под комо́д падсо́ўваць (засо́ўваць) палаві́к пад камо́ду;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папра́віць сов.
1. попра́вить, почини́ть, испра́вить;
2. (исправить ошибку) попра́вить;
3. попра́вить, опра́вить;
п. паду́шкі — попра́вить поду́шки;
п. суке́нку — опра́вить пла́тье;
4. попра́вить, восстанови́ть;
п. здаро́ўе — попра́вить (восстанови́ть) здоро́вье
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раня́ць ’даваць магчымасць упасці, упускаць; скідаць (пра лісце)’ (ТСБМ), слёзкі раняе (Сержп. Прык.), сьлёзкі роніць (Касп.), рані́ць ’выкідваць, аддаваць’ раніла дзіця, рані́ць душу (ашм., мядз., Сл. ПЗБ), ’губляць, траціць, не шкадаваць’: здоровье своё роню на васъ (Нас.), сюды ж роны́тыса ’аблівацца слязамі’ (Доўн.-Зап., Пін.). Параўн. рус. дыял. рони́ть ’кінуць, даць магчымасць упасці’, укр. рони́ти ’даваць упасці; скідаць’, польск. ronić ’траціць, выкідваць; звяргаць’, ’ліць слёзы’, ’губляць пер’е, рогі, зубы’, ’лускаць зерне’, чэш. roniti (пра слёзы) ’праліваць’, славац. roniť ’цячы, ліцца’, в.-луж. ronić ’губляць, праліваць (слёзы)’, н.-луж. roniś ’тс’, серб. ро̀нити ’даваць нырца’, балг. ро́ня ’аддзяляць, абрываць; праліваць (слёзы)’, макед. рони ’тс’. Імаверна, першасным значэннем прасл. *roniti з’яўлялася ’даць, дазволіць, даць магчымасць упасці’; параўноўваюць з гоц. urrannjan ’паказвацца; узыходзіць (пра сонца)’, ст.-в.-ням. rennan ’прымушаць цячы, хутка бегчы’, грэч. ραίνω ’акрапляю, абсыпаю’ (Фасмер, 3, 501; Шустар-Шэўц, 2, 1235; БЕР, 6, 322).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГІГІЕ́НА АСАБІ́СТАЯ,
раздзел гігіены, які вывучае ўплыў умоў і ладу жыцця на здароўе чалавека і распрацоўвае рэкамендацыі па захоўванні і ўмацаванні здароўя, прадухіленні заўчаснага старэння. Як стэрэатып паводзін чалавека, накіраваны на захоўванне здароўя, зарадзілася ў старажытнасці, калі людзі на вопыце пераканаліся ў неабходнасці ўдасканальвання свайго розуму і цела. Асн. элементы гігіены асабістай: догляд цела, рацыянальныя праца і харчаванне, правільна арганізаваны адпачынак, адэкватнае фізіял. і сац. патрэбнасцям размяшчэнне, наяўнасць сац.-псіхал. сумяшчальнасці з навакольнай рэчаіснасцю, выключэннем шкодных для здароўя звычак (выкарыстання наркотыкаў, таксічных рэчываў, алкаголю, нікаціну). Асаблівае значэнне ў гігіене асабістай маюць рацыянальнае харчаванне (правільнае размеркаванне спажывання ежы на працягу сутак і ее паўнацэннасць па наборы пажыўных рэчываў), прытрымліванне гігіены палавога жыцця і інш. У барацьбе са шкоднымі звычкамі найб. эфектыўнае павышэнне агульнай культуры насельніцтва і ўнутр. культуры кожнага чалавека.
Літ.:
Задачи по достижению здоровья для всех // Здоровье для всех. 1993. Вып. 4.
Х.Х.Лавінскі.
т. 5, с. 218
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)