АЗЁРНЫЯ ЗАКА́ЗНІКІ,

разнавіднасць гідралагічных заказнікаў, прызначаных для захавання і аднаўлення каштоўных у навук. адносінах азёраў і прылеглых да іх прыродных комплексаў. На тэр. азёрных заказнікаў Беларусі забаронены забор вады для гасп. мэтаў, скідванне сцёкавых водаў і бытавых адходаў, правядзенне гідрамеліярац. работ, прамысл. лоў рыбы, знішчэнне прыбярэжнай і воднай расліннасці, турызм і інш. формы арганізаванага адпачынку, выкарыстанне і мыццё маторнага транспарту, узворванне зямель у прыбярэжнай паласе. На тэр., што прылягаюць да азёрных заказнікаў, могуць забараняцца правядзенне гасп. работ, размяшчэнне новых і функцыянаванне наяўных прадпрыемстваў, якія негатыўна ўздзейнічаюць на стан прыроднага комплексу заказніка. На Беларусі 7 азёрных заказнікаў, усе ў Віцебскай вобл.: Белае, Вялікае Астравіта, Глыбокае-Чарбамысла, Доўгае, Крывое, Рычы, Сосна.

т. 1, с. 163

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

перавалі́цца I сов., в разн. знач. перевали́ться;

п. на другі́ бок — перевали́ться на друго́й бок;

п. це́раз плот — перевали́ться че́рез забо́р

перавалі́цца II сов. (о шерсти и т.п.) переваля́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адста́віць сов.

1. в разн. знач. отста́вить; отнести́;

а. плот — отнести́ забо́р;

а. нагу́ — отста́вить но́гу;

а. за́сланку — отста́вить засло́нку;

2. (выставить вперёд) вы́пятить;

а. губу́ — вы́пятить губу́;

3. воен. (команда) отста́вить!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закі́нуцца сов.

1. заки́нуться;

мяч ~нуўся за плот — мяч заки́нулся за забо́р;

2. затеря́ться;

3. (принять другое положение) заки́нуться; (о голове — ещё) запроки́нуться;

адна́ рука́ яго́ ~нулася наза́д — одна́ рука́ его́ заки́нулась наза́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ВОДАЗАБО́РНАЕ ЗБУДАВА́ННЕ,

водазабор, гідратэхнічнае збудаванне, якое ажыццяўляе забор вады з адкрытага вадаёма (ракі, возера, вадасховішча) для мэт гідраэнергетыкі, водазабеспячэння, ірыгацыі і інш. Забяспечвае пропуск вады ў вадавод (канал, трубаправод, тунэль і інш.) у зададзеным аб’ёме, належнай якасці і ў адпаведнасці з графікам водаспажывання.

Бываюць: безнапорныя і напорныя; водазаборныя збудаванні ГЭС — берагавыя, вежавыя, на бетонных збудаваннях, плывучыя; водазаборныя збудаванні сістэм водазабеспячэння — водапрыёмнікі (збіраюць ваду ад асушальных сістэм і адводзяць яе); рачныя — берагавыя, рэчышчавыя, каўшовыя (з басейнам-каўшом у галаве канала); ірыгацыйныя — бесплацінныя (у т. л. берагавыя, каўшовыя і шпорныя са. шпорай-дамбай, якая выступае ў рэчышча) і плацінныя (будуюцца ў целе плаціны або на беразе, забіраюць ваду з верхняга б’ефа). Для забору падземных вод выкарыстоўваюць вертыкальныя (у выглядзе буравых свідравін і шахтавых калодзежаў) і гарызантальныя (траншэйныя, галерэйныя) водазаборныя збудаванні, а таксама каптажныя збудаванні (гл. Каптаж).

А.Я.Вакар.

т. 4, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пані́зіць сов.

1. пони́зить, сде́лать ни́же;

п. плот — пони́зить (сде́лать ни́же) забо́р;

2. (уменьшить уровень, степень и т.п.) пони́зить, сни́зить;

п. цану́ — пони́зить (сни́зить) це́ну;

п. тэмперату́ру — пони́зить (сни́зить) температу́ру;

п. го́лас — пони́зить го́лос

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наткну́цца сов., в разн. знач. наткну́ться; (прийти в соприкосновение, встретиться — ещё) натолкну́ться, набрести́;

н. на цвік — наткну́ться на гвоздь;

н. на плот — наткну́ться (натолкну́ться) на забо́р;

н. на перашко́ду — наткну́ться (натолкну́ться) на препя́тствие;

н. на след — набрести́ на след

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́сты

1. в разн. знач. ча́стый;

~тыя сустрэ́чы — ча́стые встре́чи;

ч. аго́нь — ча́стый ого́нь;

~тае дыха́нне — ча́стое дыха́ние;

2. ча́стый; густо́й; пло́тный;

ч. дождж — ча́стый дождь;

~тае сі́та — ча́стое си́то;

ч. е́льнік — ча́стый (густо́й) е́льник;

~тая агаро́джа — ча́стый (пло́тный) забо́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ДАІ́ЛЬНАЯ ЎСТАНО́ЎКА,

комплекс машын, апаратаў і абсталявання для мех. даення кароў і першаснай апрацоўкі малака. Складаюць паточную паўаўтам. лінію, на якой робяцца пераддаільная падрыхтоўка жывёл, выдойванне малака даільнымі апаратамі, яго транспартаванне, ачыстка, ахаладжэнне і забор у ёмістасць.

Д.ў. дояць кароў у стойлах кароўнікаў (пераноснымі і перасоўнымі даільнымі апаратамі са зборам малака ў ёмістасці ці ў малакаправоды) або ў даільных залах (абсталяваны індывідуальнымі і групавымі станкамі, размешчанымі па пэўнай схеме). Д.ў. камплектуюць абсталяваннем для аўтам. выканання некат. ручных работ (напр., пераддаільнай сан. апрацоўкі вымяў), электроннымі сістэмамі для індывід. кармлення, уліку прадукцыі, часам для перапрацоўкі малака ў малочныя прадукты (вяршкі, масла і інш.). Для даення авечак выкарыстоўваюць перасоўныя і стацыянарныя Д.ў. паралельна-прахаднога (з групавым упускам і выпускам жывёл) і карусельнага тыпаў.

Літ.:

Краснокутский Ю.В., Рыжов С.В. Новые доильные аппараты и установки. М., 1984.

Даільная ўстаноўка: а — схема ўстаноўкі (1 — электрарухавік, 2 — вакуум-помпа, 3 — вакуумны балон, 4 — вакуумметр, 5 — вакуумправод, 6 — даільны апарат); б — пашыраныя схемы размяшчэння даільных станкоў для даільных залаў (1 — канвеернакальцавая, 2 — тыпу «Елачка», 3 — тыпу «Тандэм»).

т. 6, с. 9

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

згадзі́цца сов.

1. (дать согласие) согласи́ться;

2. наня́ться, подряди́ться; договори́ться (об оплате);

з. за вартаўніка́ — наня́ться сто́рожем;

з. за сто ты́сяч рублёў адрамантава́ць плот — договори́ться за сто ты́сяч рубле́й отремонти́ровать забо́р;

3. пригоди́ться;

у гаспада́рцы і вяро́вачка зго́дзіцца — в хозя́йстве и верёвочка пригоди́тся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)