зямля́к, земляка, м.

Ураджэнец адной з кім‑н. мясцовасці. — Турсевіч — гэта мой настаўнік і мой зямляк, адной воласці. Колас. — Дык вядома, землякі! — ледзь не ўскрыкнуў баец. — З адной рэспублікі, значыць і землякі. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́льшы, ‑ая, ‑ае.

Абл. Дальні, далейшы. Галасы выйшлі з суседняга пакоя і паціхлі недзе ў дальшых пакоях. Мурашка. Дымаўцы спыніліся ў пракосах, глядзелі, меркавалі, — што гэта мае значыць? Дальшыя падыходзілі бліжэй да пярэдніх. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жывако́ст, ‑у, М ‑сце, м.

Шматгадовая лекавая травяністая расліна сямейства бурачнікавых з буйным лісцем і трубчастымі кветкамі, якая расце па сырых мясцінах. — А жывакост, дзеткі, гэта значыць: жывіць косці, ажыўляе іх, — схамянуўшыся, дадае [бабка Аксіння]. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

азначэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. азначаць — азначыць (у 1 знач.).

2. Абагульненне, якое раскрывае змест, сэнс чаго‑н., характарызуе асноўныя рысы чаго‑н.; вывад. Сэнсавае азначэнне. Вобразныя азначэнні. Мастацкія азначэнні. □ Што значыць даць «азначэнне»? Гэта значыць перш за ўсё падвесці данае паняцце пад іншае, больш шырокае. Ленін.

3. Даданы член сказа, які абазначае прыкмету, уласцівасць другога члена сказа і адказвае на пытанні: які? чый? каторы?

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пляваць, ✂; незак.

  1. Выкідваць з рота сліну.

    • П. на падлогу.

  2. перан., на каго-што. Зусім не лічачыся з кім-, чым-н., паказваць пагардлівую абыякавасць (разм.).

    • П. ён хацеў на ваша папярэджанне.

  3. у знач. вык. Выражае абыякавыя або пагардлівыя адносіны да чаго-н. (разм.).

    • Суседзі злуюцца, а мне п.!

|| зак. напляваць, ✂.

|| аднакр. плюнуць, ✂.

  • П. няма куды (таксама перан. вельмі цесна; разм.).

◊

  • Раз плюнуць (разм.) — нічога не значыць, вельмі лёгка зрабіць што-н.

  • Яму гэта раз п.

|| наз. пляванне, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

неўразуме́нне, ‑я, н.

Разм. Здзіўленне, азадачанасць з прычыны неразумення чаго‑н., сумнення ў чым‑н. Янка ў сваю чаргу паціснуў плячамі і ў поўным неўразуменні прамовіў: — Дык што ж гэта значыць? Колас. Карызна паглядзеў на.. [Зеленюка] з глыбокім неўразуменнем. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадба́чыцца, ‑чыцца; зак.

Уявіцца ў думках (пра тое, што павінна адбыцца). Па тым, якое высокае стаяла над лесам неба, можна было меркаваць, што дажджу сёння не прадбачылася. Чыгрынаў. — Значыць, гэта адступленне прадбачылася раней, бо патрэбен быў новы плацдарм. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сентыме́нты, ‑аў; адз. няма.

Тое, што і сантыменты. [Краска] хітра абышоў пытанне, стаў выкручвацца і ўрэшце, перайшоўшы на павучальны тон, сказаў, што з ёю, гэта значыць, Галяй Абушэнка, трэба дзейнічаць смялей, яна не любіць сентыментаў, уздыханняў і г. д. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

То́есны ’зусім падобны, аднолькавы, такі яе’ (ТСБМ). Новаўтварэнне ад *то́есць, параўн. народнае то́ісь ’дакладна значыцца’ (гл. тоісь-то), рус. то́ есть ’гэта значыць’, польск. to jest ’тс’, па тыпу рус. тождественный ’той самы, аднолькавы, такі ж’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

héißen

*

1.

vt

1) называ́цца, клі́каць

j-n willkómmen ~ — віта́ць каго́-н.

2) зага́дваць

2.

vi

1) называ́цца, мець імя́ [на́зву]

er heißt Paul — яго́ заву́ць Паўль

2) зна́чыць

das heißt — гэ́та зна́чыць

was soll das ~? — што гэ́та зна́чыць?

was heißt das auf Belarússisch? — што гэ́та азнача́е па-белару́ску?

das will schon (étwas) ~! — гэ́та ўжо́ не́шта зна́чыць!

3.

:

vimp

es heißt… — як ка́жуць…

hier heißt es entwéder – óder — тут прыхо́дзіцца выбіра́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)