дапаўне́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. дапоўніць.
2. Тое, чым што-н. дапоўнена; дадатак.
Д. да пастановы.
3. У граматыцы: даданы член сказа са знач. аб’екта, звычайна выражаны ўскосным склонам назоўніка ці іншай часцінай мовы ў функцыі назоўніка.
Прамое д.
Ускоснае д.
|| прым. дапаўня́льны, -ая, -ае (у 3 знач.).
Д. даданы сказ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лакані́чны
(гр. lakonikos)
коратка і дакладна выказаны, выражаны (напр. л. адказ, л-ыя формы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
экспліцы́тны
(ад лац. explicite = яўна, адкрыта)
яўна выражаны, які знешне праяўляецца, відавочны (проціл. імпліцытны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гэ́та, часц.
1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.
Г. мы прыйшлі.
2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.
Праца — г. крыніца нашага багацця.
Жыццё — г. барацьба.
3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.
Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трансцэндэ́нтны, ‑ая, ‑ае.
1. У ідэалістычнай філасофіі — недаступны чалавечаму пазнанню, недасягальны для чалавечага розуму.
2. Спец. Які не можа быць вылічаны пры дапамозе алгебры або быць выражаны алгебраічна. Трансцэндэнтная функцыя. // Які вывучае падобныя велічыні, паняцці. Трансцэндэнтная матэматыка.
[Ад лац. transcendens, transcendentis — які выходзіць за межы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аксіяма́тыка
(ад гр. aksiomatikos = выражаны ў аксіёмах)
сукупнасць аксіём, пакладзеных у аснову той або іншай навукі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
валю́та, -ы, ДМ -лю́це, мн. -ы, валю́т, ж.
1. Грашовая сістэма краіны, а таксама грашовыя адзінкі гэтай сістэмы.
Залатая в.
2. зб. Грошы замежных краін, якімі карыстаюцца ў міжнародных разліках.
Замежная в.
|| прым. валю́тны, -ая, -ае.
Валютныя аперацыі.
○
Валютны курс — суадносіны паміж рознымі валютамі (у 1 знач.), кошт грашовай адзінкі адной краіны, выражаны ў валюце (у 1 знач.) другой краіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кубату́ра
(рус. кубатура, ад лац. cubus < гр. kybos = куб)
аб’ём чаго-н., выражаны ў кубічных адзінках (напр. к. пакоя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
накірава́насць, ‑і, ж.
1. Засяроджанасць, паглыбленасць думак, жаданняў, пачуццяў.
2. Кірунак у дзейнасці, развіцці. Накіраванасць у будучае. // Напрамак, выражаны ў працы, творы і пад. Ідэйная накіраванасць верша. □ Я. Купала і Я. Колас яшчэ больш узмацнілі грамадскае гучанне нашай сатыры, падалі ёй выразную рэвалюцыйную накіраванасць. Казека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапаўне́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дапаўняць — дапоўніць.
2. Дадатак, дабаўка да чаго‑н. Дапаўненне да інструкцыі. Унесці папраўкі і дапаўненні ў рэзалюцыю.
3. Даданы член сказа, выражаны назоўнікам ускоснага склону або іншай часцінай мовы ў функцыі назоўніка. Прамое дапаўненне. Ускоснас дапаўненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)