БУ́РЫЯ ВО́ДАРАСЦІ

(Phaeophyta),

аддзел водарасцей. 2 класы — феазааспоравыя (Phaeozoosporophyceae) і цыкласпоравыя (Cyclosporophyceae), каля 250 родаў (3 роды прэснаводныя, астатнія — марскія) і 1500 відаў (найб. вядомыя — ламінарыя цукрыстая, фукус пухіраваты, саргасум змешаны і інш.). Пашыраны ва ўсіх морах, у халодных водах утвараюць значныя зараснікі.

Шматклетачныя, пераважна макраскапічныя водарасці даўж. да 60 м. Слаявішча жаўтавата-бурае з-за прысутнасці жоўтых і бурых пігментаў (фукаксанціну і інш.), мае хларафілы a і c. Размнажаюцца лалавым і бясполым шляхам, радзей вегетатыўна. Палавы працэс — ізагамія, анізагамія і аагамія. Цыкл развіцця ізаморфны (больш старажытны) і гетэраморфны. Адметныя рысы бурых водарасцей: шматклетачныя валаскі з базальнай зонай росту; шматгнездавыя ўмяшчальні, што функцыянуюць як гаметангіі або спарангіі; зааспоры і гаметы з 2 жгуцікамі. Шырока выкарыстоўваюцца як харч. і кармавыя расліны, у медыцыне і прам-сці для атрымання алігінтаў, манітолу, кармавой мукі.

т. 3, с. 355

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

жоўта-зялёныя водарасці

т. 6, с. 440

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сіне-зялёныя водарасці

т. 14, с. 398

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Сіне-зялёныя водарасці 1/168; 3/103, 140, 144—145 (укл.); 5/15; 6/415; 9/523, 537

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

во́дарасць

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз. мн.
Н. во́дарасць во́дарасці
Р. во́дарасці во́дарасцей
во́дарасцяў
Д. во́дарасці во́дарасцям
В. во́дарасць во́дарасці
Т. во́дарасцю во́дарасцямі
М. во́дарасці во́дарасцях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

диато́мовый дыято́мавы;

диато́мовые во́доросли дыято́мавыя во́дарасці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сімбіёз, -у, м. (спец.).

Форма сумеснага жыцця арганізмаў розных відаў, якая прыносіць ім узаемную карысць.

С. грыба і водарасці.

|| прым. сімбіяты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шматкле́тачны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які складаецца з вялікай колькасці клетак. Шматклетачныя водарасці. Шматклетачныя жывёлы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ліша́й², -я́, мн. -шаі́, -шаёў і ліша́йнік, -у, мн. -і, -аў, м.

Расліна ніжэйшага тыпу, якая складаецца з грыба і водарасці, утвараючы адзін арганізм; расце на глебе, камянях і кары дрэў.

|| прым. ліша́йнікавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ці́на, -ы, ж.

1. Зялёныя водарасці, якія плаваюць густой масай у стаячай і малапраточнай вадзе.

2. перан. Аб тым, што засмоктвае, аблытвае, пазбаўляе волі, свабоды дзеяння.

Ц. абывацельшчыны.

|| прым. ці́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)