огу́льный

1. (касающийся всех подряд) разг. агу́льны;

2. (необоснованный) беспадста́ўны, неабгрунтава́ны;

огу́льные обвине́ния беспадста́ўныя (неабгрунтава́ныя) абвінава́чванні;

3. (оптовый) ист. апто́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дыстрыб’ю́тар

(англ. distributor)

незалежны аптовы пасрэднік, які займаецца закупкай прадукцыі з мэтай продажу рознічным фірмам і магазінам, а таксама прамысловым прадпрыемствам, кааператывам, майстэрням для канчатковага спажывання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

wholesale

[ˈhoʊlseɪl]

1.

n.

гуртавы́, апто́вы га́ндаль, га́ндаль гу́ртам

He buys at wholesale and sells at retail — Ён купля́е гу́ртам, а прадае́ ўраздро́б

2.

adj.

1) гуртавы́, апто́вы

the wholesale price — гуртава́я цана́

2) Figur. павярхо́ўны, беспадста́ўны

Avoid wholesale condemnation — Высьцерага́йцеся беспадста́ўных, павярхо́ўных асуджэ́ньняў

3) Figur. агу́льны, ма́савы

wholesale slaughter — ма́савае зьнішчэ́ньне, разьня́ f.

3.

adv.

ма́сава; гу́ртам, агу́лам; у вялі́кіх паме́рах

4.

v.t.

прадава́ць гу́ртам

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

га́ндаль, -длю м. торго́вля ж.;

ро́знічны г. — ро́зничная торго́вля;

апто́вы г. — опто́вая торго́вля;

уну́траны г. — вну́тренняя торго́вля;

дзяржа́ўны г. — госуда́рственная торго́вля;

прыва́тны г. — ча́стная торго́вля;

○ до́бры г.! — хоро́шенькое де́ло!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́даж, -жу мн. про́дажы, -жаў, м., в разн. знач. прода́жа ж.;

апто́вы п. — опто́вая прода́жа;

п. у ро́зніцу — прода́жа в ро́зницу;

паступі́ць у п. — поступи́ть в прода́жу;

вы́стаўкі-про́дажы — вы́ставки-прода́жи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прода́жа ж. про́даж, -жу м.;

опто́вая прода́жа апто́вы про́даж;

прода́жа в ро́зницу про́даж у ро́зніцу (у раздро́б);

име́ются в прода́же ёсць у про́дажы;

поступи́ть в прода́жу паступі́ць у про́даж;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

торго́вля ж. га́ндаль, -длю м.;

ро́зничная торго́вля ро́знічны га́ндаль;

опто́вая торго́вля апто́вы га́ндаль;

вну́тренняя торго́вля уну́траны га́ндаль;

вне́шняя торго́вля заме́жны га́ндаль;

госуда́рственная торго́вля дзяржа́ўны га́ндаль;

ча́стная торго́вля прыва́тны га́ндаль.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

handel, ~lu

hand|el

м. гандаль; камерцыя;

~el wewnętrzny — унутраны гандаль;

~el łańcuszkowy — перапродаж;

~el detaliczny — рознічны гандаль;

~el dewizami — гандаль валютай;

~el hurtowy — аптовы гандаль;

~el międzynarodowy — міжнародны гандаль;

~el prywatny — прыватны гандаль;

~el spółdzielczy — кааператыўны гандаль;

~el światowy — сусветны гандаль;

~el pokątny — гандаль з рук;

~el uliczny — вулічны гандаль;

~el wolny — свабодны гандаль;

~el wymienny — тавараабмен;

~el zagraniczny — знешні гандаль

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

sprzedaż

ж. продаж; рэалізацыя;

sprzedaż aukcyjna — продаж з аўкцыёну;

sprzedaż detaliczna (hurtowa) — рознічны (аптовы; гуртовы) продаж;

sprzedaż na kredyt — продаж у крэдыт;

sprzedaż obligacji — рэалізацыя аблігацый;

sprzedaż po obniżonych cenach — продаж пa пaніжаных цэнах;

sprzedaż promocyjna — прамацыйны (рэкламны) продаж;

sprzedaż wysyłkowa — тавары поштай;

sprzedaż ratalna — продаж у растэрміноўку;

sprzedaż za gotówkę — продаж за наяўныя грошы;

sprzedaż z rabatem — продаж ca скідкай;

na sprzedaż — на продаж

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ГА́НДАЛЬ,

галіна нар. гаспадаркі, якая забяспечвае абарачэнне тавараў, іх рух са сферы вытворчасці ў сферу спажывання. Гандаль у межах асобнай краіны наз. ўнутраным. Ён выконвае грамадска неабходную функцыю — давядзенне тавараў да спажыўца. Падзяляецца на рознічны і аптовы гандаль. Гандаль адной краіны з інш. краінамі, які складаецца з імпарту і экспарту тавараў, — знешні гандаль. Гандаль розных краін паміж сабой у сваёй сукупнасці — міжнар. гандаль. Характар і роля гандлю вызначаюцца пануючым спосабам вытв-сці.

Гандаль узнік з паяўленнем грамадскага падзелу працы і таварна-грашовых адносін. У рабаўладальніцкіх і феад. грамадствах, дзе панавала натуральная гаспадарка, пераважаў знешні гандаль, які ахопліваў нязначную частку прадуктаў вытв-сці і абслугоўваў пераважна асабістае спажыванне пануючых слаёў насельніцтва. Вырашальную ролю ў міжнар. гандлі адыгрывалі купцы буйных гандл. гарадоў. У перыяд распаду феадалізму рост знешняга гандлю і зараджэнне сусв. рынку спрыялі росту таварнай вытворчасці. Штуршком да развіцця міжнар. гандлю паслужыла адкрыццё Амерыкі і марскога шляху ў Індыю. У 16—17 ст. Унутр. і знешні гандаль у краінах Еўропы быў сканцэнтраваны пераважна ў руках купецтва. Большая ч. рознічнага гандлю на ўнутр. рынку ажыццяўлялася непасрэдна таваравытворцамі — сялянамі і рамеснікамі.

Прамысл. пераварот у краінах Зах. Еўропы прывёў да з’яўлення на рынку тавараў фабрычнай вытв-сці, выцяснення і разарэння дробных таваравытворцаў. Рост гарадоў і паляпшэнне трансп. сродкаў садзейнічалі павелічэнню колькасці рознічных крам і іх тавараабароту. У 1-й пал. 19 ст. ва ўнутр. гандлі краін Зах. Еўропы і ЗША набылі пашырэнне рознічныя крамы, якія спецыялізаваліся на пэўнай групе тавараў (бакалейныя, маскатэльныя, мануфактурныя). На мяжы 19—20 ст. рост выпуску стандартных тавараў масавага ўжытку абумовіў стварэнне новых тыпаў гандл. прадпрыемстваў і метадаў гандлю (гл. Гандлёвы цэнтр).

На Русі гандаль паявіўся ў 9 ст. Яго цэнтрамі былі гарадскія рынкі («торг», «торжище»). У Кіеўскай Русі развіццё гандлю паскорылася з узнікненнем таварна-грашовых адносін (9—10 ст.). Унутр. гандаль найчасцей вялі самі вытворцы, без пасрэднікаў, знешні — купцы. У перыяд феад. раздробленасці (12—14 ст.) гандаль абмяжоўваўся маштабамі асобных княстваў, хоць і паміж імі існавалі гандл. сувязі на аснове прыродна-геагр. падзелу працы. Буйным гандл. цэнтрам быў Ноўгарад, які вёў гандаль з Зах. Еўропай. З 14 ст. гандл. цэнтрам стала Масква. Развіццю гандлю садзейнічалі рэформы Пятра І у пач. 18 ст. Мытная рэформа 1753—57, якая адмяніла ўнутр. пошліны, садзейнічала росту ўнутр. ўсерас. рынку. У 2-й пал 18 ст. ў Маскве ўзніклі першыя крамы пры купецкіх дамах. У 1797 дазволена мець крамы і пры жылых дамах.

Развіццю гандлю на Беларусі спрыяла выгаднае геагр. становішча. Праз яе тэрыторыю ў 9—11 ст. праходзіў шлях «з варагаў у грэкі», пазней існавалі гандл. сувязі з Ноўгарадам, Псковам, Масквой, украінскімі, прыбалтыйскімі і польскімі землямі, ганзейскімі гарадамі Зах. Еўропы. Гандаль вёўся пераважна на гар. рынках і ў час кірмашоў. Далучэнне Беларусі да Расіі паўплывала на ўмацаванне сувязей з агульнарас. рынкам. Буд-ва чыгунак у 2-й пал. 19 ст. стымулявала развіццё прам-сці, ажыўленне ўнутр. і знешніх гандл. сувязей, аптовага і рознічнага гандлю. У пач. 20 ст. на Беларусі ўзмацніўся ўплыў буйных агульнарас. і замежных манапал. аб’яднанняў, якія кантралявалі асн. галіны аптовага Г. Пасля Кастр. рэвалюцыі 1917 прыватны гандаль у БССР быў заменены сав. кааперацыяй ці выцеснены сацыяліст. сектарам сав. гандлю. На сучасным этапе пераходу да рыначнай эканомікі існуюць дзярж., кааператыўны, калгасны і прыватны гандаль. Дзярж. гандаль абслугоўвае пераважна насельніцтва гарадоў. Яго ўдзельная вага ў агульным тавараабароце краіны ў 1995 складала 38%. Каап. гандаль абслугоўвае пераважна сельскіх пакупнікоў. Калгасны гандаль ажыццяўляюць калгасы і калгаснікі, якія прадаюць насельніцтву лішкі сваёй прадукцыі. Прыватны гандаль ажыццяўляецца сіламі і сродкамі прыватных прадпрымальнікаў. Недзяржаўныя формы гандлю ў 1995 склалі 62% ад агульнага тавараабароту, у т. л. прыватны гандаль — 19%.

Літ.:

Дарбинян М.М. Торговля и производство: хозяйственные связи. М., 1984;

Долан Э.Дж., Линдсей Д.Е. Микроэкономика: Пер. с англ. СПб., 1994.

А.А.Плашчынскі.

т. 5, с. 22

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)