oddziałowy

oddziałow|y

цэхавы;

organizacja ~a — цэхавая арганізацыя;

siostra ~a — старшая сястра аддзялення (у лякарні)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

манаго́нія

(ад мана- + -гонія)

бясполае, вегетатыўнае размнажэнне, якое адбываецца без апладнення шляхам аддзялення часткі бацькоўскага арганізма або простага дзялення.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гаспиталі́зм

(ад лац. hospitalis = гасцінны)

сіндром паталогіі дзіцячага псіхічнага і асобаснага развіцця як вынік аддзялення дзіцяці ад маці і яго ранняй інстытуалізацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Сму́чай ‘ранняя асака на мокрых месцах’ (ТС), смыч, смоч, смыча́ль ‘тс’ (Жыв. сл.), смы́чка, смы́чаўка, смы́каўка ‘яжджаль, асака светла-зялёнага колеру, якая пачынае расці ранняй вясной’ (ЛА, 1, Расл. св.), смыча́ль ‘тс’ (Жыв. сл., ЛА, 1), смуча́й ‘травяністая расліна, падвей’ (ПСл). Параўн. укр. смича́й, смуча́й ‘падвей, Eriophorum vaginatum L.’, смича́ль ‘азёрная расліна’, харв. дыял. smȗcal ‘нейкая трава’. Відаць, да смыкаць, смукаць ‘тузаць, цягаць, вырываць’ (гл.), параўн. му смучай сму́каем на шчоткі (ПСл). Паводле ЕСУМ (5, 321), матывацыя тлумачыцца лёгкасцю аддзялення лістоў ад кораня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ардына́тар

(лац. ordinator = распарадчык)

1) урач лячэбнай установы, які лечыць пад кіраўніцтвам загадчыка аддзялення;

2) урач, які праходзіць курс павышэння кваліфікацыі ў ардынатуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сепараты́зм

(фр. separatisme, ад лац. separatus = аддзелены)

1) імкненне да аддзялення, адасаблення, да самастойных ад грамадства дзеянняў;

2) рух нацыянальных меншасцей за ўтварэнне самастойных дзяржаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аста́ча, ‑ы, ж.

1. Тое, што асталося пасля аддзялення часткі; рэшткі чаго‑н. Бавар[ац].. выліў у сваю чарку астачу з бутэлькі, не спяшаючыся выпіў і падаўся з альтанкі да запрэжанай фуры. Ракітны. За канаўкаю чалавек прывязаў каня да мізэрнай астачы плота. Чорны.

2. Спец. Велічыня, якая атрымліваецца пры адыманні ад дзеліва здабытку дзельніка на цэлую дзель. Дзяленне без астачы. Астача ад дзялення.

•••

Без астачы — цалкам, поўнасцю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

флюс ​1, ‑у, м.

Спец. Нарыў пад надкосніцай, выкліканы хворым зубам, у сувязі з чым падпухае шчака.

[Ням. Fluß.]

флюс ​2, ‑у, м.

Спец.

1. Рэчыва, якое дабаўляецца да руды пры плаўцы для аддзялення шлаку і шкодных прымесей ад металу.

2. Рэчыва, якое скарыстоўваецца пры луджэнні, зварцы для ачысткі паверхні металу ад вокіслаў.

3. Рэчыва, якім запаўняюць поры гліняных і фарфоравых вырабаў пры абпальванні для надання ім моцнасці.

[Ням. Fluß.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БАТАРЭ́Я

(ваен.; франц. batterie ад battre біць),

агнявое і тактычнае падраздзяленне ў артылерыі. Батарэі могуць быць самастойнымі (у палкавой, берагавой артылерыі) або ўваходзіць у артыл. дывізіён (полк). Складаецца з 2—3 агнявых узводаў, узвода (аддзялення) кіравання. Мае 2—8 гармат (мінамётаў, баявых машын рэактыўнай артылерыі або процітанкавых кіроўных ракет).

т. 2, с. 348

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дэкартыка́цыя

(с.-лац. decorticatio = абдзіранне кары)

1) механічны спосаб аддзялення лубяной часткі лёну, канапель і іншых прадзільных раслін ад драўніны;

2) выдаленне кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозгу, якое прымяняецца ў эксперыментальнай фізіялогіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)