бамбардзі́р, ‑а, м.
1. У рускай дарэвалюцыйнай арміі — салдацкі чын у артылерыйскіх часцях.
2. Жук сямейства жужаляў, які пры самаабароне мае здольнасць выкідваць з свайго цела едкую вадкасць.
3. Разм. Ігрок, які часта забівае галы (у футболе, хакеі і пад.).
[Ням. Bombardier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́нне, ‑я, н.
Здольнасць рабіць што‑н., набытая ведамі, вопытам; спрыт. Уся справа ў людзях, у кадрах, ва ўменні арганізаваць масы на барацьбу за высокі ўраджай. Машэраў. Булая папракалі, але злёгку, а больш хвалілі. За смеласць, за ўменне разгледзець новае. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аметрапі́я
(н.-лац. ametropia, ад гр. ametros = бязмерны + ops = зрок)
ненармальная пераламляльная здольнасць вока (блізарукасць або дальназоркасць).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аўтатрапі́зм
(ад аўта- + трапізм)
здольнасць органаў раслін выпрамляцца пасля таго, як перастае дзейнічаць сіла, што выклікала выгін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ахраматы́зм
(ад гр. achromatos = бясколерны)
здольнасць аптычнай сістэмы не раскладаць светлавога праменя на састаўныя колеры пры пераламленні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вальтыні́зм
(ад іт. volta = паварот)
здольнасць многіх груп насякомых даваць ад аднаго да некалькіх пакаленняў у год.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гідратрапі́зм
(ад гідра- + трапізм)
здольнасць растучых органаў раслін выгінацца пад уплывам нераўнамернага размеркавання вільгаці ў навакольным асяроддзі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гілазаі́зм
(ад гр. hyle = рэчыва + zoe = жыццё)
філасофскі погляд, паводле якога здольнасць адчуваць нібыта ўласціва ўсёй матэрыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эмбрыятаксі́чнасць
(ад эмбрыён + таксічнасць)
здольнасць некаторых хімічных рэчываў пры пранікненні ў арганізм цяжарнай жанчыны выклікаць гібель эмбрыёна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
*Пахапі́ць, похопі́ць ’уздумаць, зразумець’ (ТС), чэш. pochopit, славац. pochopiť ’зразумець’, а яшчэ ў ст.-чэш. pochopiti першаснае значэнне ’схапіць’, — усе з прэфікса po‑ і chop‑, які перадае паняцце хуткага руху (параўн. ст.-польск. pochopny ’хуткі’, pochopiać ’схопліваць, пахапа́ць’, pochop ’цяга’, ’імпульс’, ’здольнасць, паняцце, зразуменне’), аналагічны з kap‑ у лац. capiō ’бяру’, літ. kàpt! ’раптоўна схапіць’ (Махэк₂, 203). Сюды ж паха́пны, похапны́ ’хуткі, руплівы ў працы’ (Нас., ТС), свісл. ’ёмкі для работы’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. таксама хапа́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)