бі-
(лац. bis = двойчы)
першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на падваенне таго, што выражана другой часткай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
манархама́хі
(ад манарх + гр. mache = барацьба)
заходнееўрапейскія пісьменнікі другой пал. 16 — пач. 17 ст., якія змагаліся супраць абсалютызму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
но́та2
(лац. nota = знак, заўвага)
афіцыйны дыпламатычны зварот урада адной дзяржавы да ўрада другой (напр. н. пратэсту).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сексду́кцыя
(ад лац. sexus = пол + ductio = правядзенне)
перанос генетычнага матэрыялу ад адной бактэрыі да другой у працэсе кан’югацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
траса́нт
(ням. Trassant, ад іт. trassare = выпісваць вэксаль)
фін. асоба, якая выдае другой асобе пераводны вэксаль (тратту); вэксаледаўца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Гарба́та ’чай’ (БРС, Касп., Нас., Бяльк., Сцяшк. МГ). Укр. дыял. зах. герба́та, гарба́та ’тс’. Запазычанне з польск. herbata (дыял. harbata) ’чай’. У першай частцы гэтага слова лац. назва расліны наогул (herba), у другой бачаць паўд.-кіт. назву чаю tē. Як думаюць некаторыя даследчыкі (агляд гл. у Слаўскага, 1, 416), у польск. мову назва трапіла праз гал. herba thee (адсюль і іт. erba tè). Гл. Слаўскі, там жа; Брукнер, 171. Паводле іншай версіі (Слаўскі, там жа), у другой частцы слова трэба бачыць лацінізаваную форму назвы чаю ‑thea (такая форма засведчана даўно).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падцерабі́ць, ‑цераблю, ‑цярэбіш, ‑цярэбіць; зак., што.
Абсячы, абрэзаць ніжнія галінкі, сучкі на дрэве. Язэп тым часам аблюбаваў на ўскрайку тры маладыя елачкі, крыху падцерабіў іх знізу, нахіліў адну да другой і.. звязаў верхавіны. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылама́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыламаць.
2. у знач. прым. Надламаны, прыгнуты. Грузным мяшком бандыт з’ехаў пад абгарэлы пянёк, адну руку падкурчыўшы пад сябе, а другой хапаючыся за прыламаныя галінкі. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лідзі́руючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад лідзіраваць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які становіцца першым, які лідзіруе. У лідзіруючай групе другой зоны ідуць пяць каманд. «Звязда».
3. Дзеепрысл. незак. ад лідзіраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сацыя́л-дэмакра́тыя, ‑і, ж.
1. Агульная назва сацыялістычных партый, якія ўзніклі ў другой палове 19 ст. Расійская сацыял-дэмакратыя.
2. Палітычны кірунак у міжнародным рабочым руху, які перарадзіўся з сацыялістычнай у дробнабуржуазную апартуністычную плынь.
[Ад лац. socialis — грамадскі і слова дэмакратыя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)